Urganch dalvat universiteti Filologiya fakulteti 201-guruh talabasi Saparbayeva Asalaning “Navoiyshunoslik”fanidan “Lison ut-tayr”dostonining boblar bo‘yicha tavsifi”mavzusida tayyorlagan taqdimoti

Alining vasfi (10-bob) Navoiyda Attornikidan birmuncha farq qiladi. Kiritma boblarda Navoiy quyidagi mavzularni qo’llaydi: 5-bob. Abu Bakr zakotni man qilishni talab qilgan musulmonlarga qarata shariatdagi “bir ishni” ham o’zgartirolmasligini aytadi. 7-bob. Madina talon-taroj qilingandan keyin Umar o’ljadan o’ziga hech narsa olmaydi va barcha ulushlarini bayt al-molga beradi. 9-bob. Odamlar kelishganda, payg’ambar oyoqlarini uzatib o’tirar, biroq Umar kelganda esa uning nafsoniyatga tegmaslik uchun oyoqlarini yig’ishtirib olardi. 11-bob. Dushman nayzasining uchi Alining suyagiga kirib qoladi va yaqinlari uning dardini kuchaytirmasdan, qanday chiqarib olishni bilmaydilar. Payg’ambar bu ishni Ali ibodatga berilgan paytda qilishni maslahat beradi, chunki namoz paytida u tashqi dunyoni shu darajada unutadiki, hatto, og’riqni ham sezmaydi. Payg’ambarni aytganini qiladilar. Bundan xabar topgan Ali xulosa qiladi:

Kim xalos o’lmoq ajal paykonidin,

Mumkin ermas juz nabi ehsonidin.

Birinchi xalifalar ta’rifidan keyin Navoiy Attor madhiga o’tadi (12-bob), o’z niyatini amalga oshishida uning ruhidan madad so’raydi. Attor dostonining shu yerida esa shialar va sunniylar o’rtasidagi dushmanlik haqidagi juda muhim bir bob bor. Bunda Attor hijriy IV-Vasrlar fors so’fiylari o’rtasida odat tusiga aylangan yarshtiruvchilik nuqtasida turadi. Bir tomondan, u shialarni Umarga nisbatan adolatli bo’lishga chaqirsa, ikkinchi tomondan, so’fiylarga Ali o’z salaflariga dushmanlik kayfiyatida bo’lmaganini, binobarin, jamoat adovatni to’xtatishi kerakligini tushuntiradi. Ushbu o’rinlar juda mayda-chuyda tafsilotlar bilan bezatilgan. Tabiiyki, Navoiy bularni tushirib qoldirgan. Shu yerga kelganda, har ikkala shoirda ham kirish qismi tugaydi va hikoya boshlanadi.

Birinchi xalifalar ta’rifidan keyin Navoiy Attor madhiga o’tadi (12-bob), o’z niyatini amalga oshishida uning ruhidan madad so’raydi. Attor dostonining shu yerida esa shialar va sunniylar o’rtasidagi dushmanlik haqidagi juda muhim bir bob bor. Bunda Attor hijriy IV-Vasrlar fors so’fiylari o’rtasida odat tusiga aylangan yarshtiruvchilik nuqtasida turadi. Bir tomondan, u shialarni Umarga nisbatan adolatli bo’lishga chaqirsa, ikkinchi tomondan, so’fiylarga Ali o’z salaflariga dushmanlik kayfiyatida bo’lmaganini, binobarin, jamoat adovatni to’xtatishi kerakligini tushuntiradi. Ushbu o’rinlar juda mayda-chuyda tafsilotlar bilan bezatilgan. Tabiiyki, Navoiy bularni tushirib qoldirgan. Shu yerga kelganda, har ikkala shoirda ham kirish qismi tugaydi va hikoya boshlanadi.