Urganch dalvat universiteti Filologiya fakulteti 201-guruh talabasi Saparbayeva Asalaning “Navoiyshunoslik”fanidan “Lison ut-tayr”dostonining boblar bo‘yicha tavsifi”mavzusida tayyorlagan taqdimoti

“Lison ut-tayr”dostonining boblar bo‘yicha tavsifi”mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI

Alisher Navoiyning “Lison ut-tayr”dostoni ulug’ mutafakkir shoirning butun ijodiy faoliyati davomida ilgari surilgan ilg’or falsafiy qarashlarni umumlashtirib, ularga yakun yasaydigan asar sifatida muallif ijodida o’ziga xos o’rin egallaydi. Chunki, Navoiyning bu asarni yozishdan ko’zda tutgan bosh maqsadi Farididdin Attorning “Mantiq ut- tayr”dostoniga nazira yozish orqali qush tili vositasida o’zining ilohiy-diniy ta’limot sohasidagi ko’pyillik ijodiy qarashlarni ma’lum tizimga solish va ularga xotima yasashdan iborat edi. Buni muallifning o’z asarlari haqida aytgan “Chun “Lison ut-tayr” ilhoni bila tarannum tuzubmen, qush tili ishorasi bila haqiqat asrorining majoz sur’atida ko’rguzub men”14 kabi so’zlaridan ham aniq bilib olsa bo’ladi. “Mantiq ut-tayr”hamda “Lison ut-tayr” tipidagi asarlarni sujet taraqqiyoti nuqtai nazaridan o’rganish, birinchidan, an’anaviy sujet umumiylikdan, xususiylikga qarab rivojlanganligini ko’rsatsa, ikkinchidan, sujetning obrazlar tizimi g’oyaviy-mazmun talabiga mos holda yangilanib va takomillashib borganligini tasdiq etadi. Qushlarning ramziy sarguzashtlarini tasvirlovchi majoziy qissa turli dunyoqarashdagi mualliflar uchun ularning ijtimoiy-falsafiy masalalarga oid qarashlarini ifoda etuvchi o’ziga xos badiiy vosita bo’lganligi tufayli sujet va obrazlar talqini ham ana shunga muvofiq tarzda o’zgargan va rivojlantirilgan. Ibn Sino, G’azzoliy, Attor, Gulshahriy va Navoiy asarlaridagi sujet va obrazlarning o’ziga xosligi ham mazkur holat bilan izohlanadi.

Alisher Navoiyning “Lison ut-tayr”dostoni ulug’ mutafakkir shoirning butun ijodiy faoliyati davomida ilgari surilgan ilg’or falsafiy qarashlarni umumlashtirib, ularga yakun yasaydigan asar sifatida muallif ijodida o’ziga xos o’rin egallaydi. Chunki, Navoiyning bu asarni yozishdan ko’zda tutgan bosh maqsadi Farididdin Attorning “Mantiq ut- tayr”dostoniga nazira yozish orqali qush tili vositasida o’zining ilohiy-diniy ta’limot sohasidagi ko’pyillik ijodiy qarashlarni ma’lum tizimga solish va ularga xotima yasashdan iborat edi. Buni muallifning o’z asarlari haqida aytgan “Chun “Lison ut-tayr” ilhoni bila tarannum tuzubmen, qush tili ishorasi bila haqiqat asrorining majoz sur’atida ko’rguzub men”14 kabi so’zlaridan ham aniq bilib olsa bo’ladi. “Mantiq ut-tayr”hamda “Lison ut-tayr” tipidagi asarlarni sujet taraqqiyoti nuqtai nazaridan o’rganish, birinchidan, an’anaviy sujet umumiylikdan, xususiylikga qarab rivojlanganligini ko’rsatsa, ikkinchidan, sujetning obrazlar tizimi g’oyaviy-mazmun talabiga mos holda yangilanib va takomillashib borganligini tasdiq etadi. Qushlarning ramziy sarguzashtlarini tasvirlovchi majoziy qissa turli dunyoqarashdagi mualliflar uchun ularning ijtimoiy-falsafiy masalalarga oid qarashlarini ifoda etuvchi o’ziga xos badiiy vosita bo’lganligi tufayli sujet va obrazlar talqini ham ana shunga muvofiq tarzda o’zgargan va rivojlantirilgan. Ibn Sino, G’azzoliy, Attor, Gulshahriy va Navoiy asarlaridagi sujet va obrazlarning o’ziga xosligi ham mazkur holat bilan izohlanadi.