Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Тадбиркорлик фаолиятини солиқлар воситасида бошқаришнинг 
асосий тамойиллари ва функциялари 
Давлатнинг 
тадбиркорлик 
фаолиятига 
солиқлар 
воситасида таъсир этиши
бошқарув 
функциясидан 
келиб чиқб, бу муайян туман, 
шаҳар, 
вилоят, 
мамлакат 
миқёсида давлат бюджети 
даромад қисми ижросини 
ташкил этиш, тўланаётган 
турли 
солиқлар 
мажбуриятларига 
риоя 
этилишини таъминлаш, бюджетга келиб тушишини бошқариш, 
таҳлил қилиш ва умумлаштириш жараёнида кўзга ташланади. 
Тадбиркорлик фаолиятини солиқлар воситасида бошқаришда 
риоя қилиниши лозим бўлган асосий тамойиллар бу солиқлар ва 
бошқа мажбурий тўловларни Ўзбекистон Республикасининг давлат 
бюджетига ва давлат мақсадли жамғармаларига тўлаш билан боғлиқ 
муносабатларни, шунингдек, солиқ мажбуриятларини бажариш билан 
боғлиқ иқтисодий-ижтимоий муносабатларни тартибга солишда 
мазкур муносабатлар субъектлари амал қиладиган асосий қоидалар ва 
тамойиллар мажмуидир. 
Солиқ тўғрисидаги бошқа қонун ҳужжатларининг қоидалари 
Солиқ кодексида белгиланган принципларга зид бўлиши мумкин 
Солиқ 
тўғрисидаги 
қонун 
ҳужжатлари
солиқ 
солишнинг 
мажбурийлиги, 
аниқлиги, 
адолатлилиги, солиқ тизимининг 
ягоналиги, солиқ тўғрисидаги қонун 
ҳужжатларининг ошкоралиги ва 
солиқ 
тўловчининг 
ҳақлиги 
презумпцияси 
принципларига 
асосланади.
(ЎзР Солиқ кодекси 5-модда).

---

X БОБ. Тадбиркорлик субъектларини солиққа тортиш 
281 
эмас. Мазкур тамойиллар нафақат Солиқ кодексини балки бутун 
солиқ қонун ҳужжатлари учун умумий манба, ҳуқуқий асос, пойдевор 
вазифасини ўтайди. Чунки солиқ соҳасидаги бирор меъёрий ҳужжат 
ёки 
ҳатти-ҳаракат, 
иқтисодий-ижтимоий 
муносабат 
мазкур 
принципларга зид келмаслиги белгиланган.
Ҳар бир тадбиркорлик субъекти Солиқ кодексида белгиланган 
солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларни тўлаши шарт. Ҳеч бир 
шахснинг зиммасига Солиқ кодексида назарда тутилмаган ёки унинг 
нормалари бузилган ҳолда белгиланган солиқлар ва бошқа мажбурий 
тўловларни тўлаш мажбурияти юклатилиши мумкин эмаслиги 
хусусидаги қоидалари Солиқ кодексининг 6-моддасида ўз ифодасини 
топган. Ушбу принцип Солиқ кодексидан назарда тутилмаган ва 
белгиланмаган бирор мажбурий тўловни талаб қилишга ҳеч кимнинг 
ҳаққи йўқлигини ифода этади. Ўзбекистон Республикаси Солиқ 
кодексида назарда тутилмаган ёки бошқа бирор тартибда белгиланган 
солиқ ва йиғимларни, шунингдек, бошқа тўловларни тўлаш 
мажбурияти ҳеч кимнинг зиммасига юклатилиши мумкин эмас. 
Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар камситиш хусусиятига 
эга бўлиши мумкин эмас ҳамда ижтимоий, ирқий, миллий, диний ва 
бошқа шу каби мезонлардан келиб чиққан ҳолда қўлланилиши 
мумкин эмас.