Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:
1.
Ўзбекистонда тадбиркорлик субъектларини солиққа 
тортишнинг рағбатлантириш функциясини қўллашнинг ҳуқуқий 
асослари ва тартиби. 
2.
Тадбиркорлик 
субъектларининг 
имтиёзли 
солиқ 
имтиёзларидан фойдаланиш тартибини тушунтиринг. 
1.
Департамент шаҳар бошқармаси бошлиғининг текшириш 
ўтказиш ҳақида буйруқларига асосан «Натс» МЧЖнинг молиявий 
хўжалик фаолияти текширилган. Текширишда банк мутахассислари 
томонидан АЖга кредит ажратишда хулосага сохта маълумотлар 
киритилиб, жамиятнинг ҳақиқатда кредитни қайтариш лаёқати паст 
бўлса-да, бу кўрсаткич юқори даражада кўрсатилганлиги, банк 
томонидан берилаётган кредит маблағларини ўзлаштириш мақсадида 
АЖ, «Кредо» ва «Натс» МЧЖлар ўртасида аслида баланс қиймати 
340,8 млн. сўм бўлган ишлатилган маиший техника ускуналари 452,0 
млн. сўмга, яъни 111,2 млн. сўм юқори нархга баҳоланиб, шу суммада 
банкка зарар етказилганлиги, натижада кредит маблағлари 
қайтарилмай қолганлиги, АЖ ва МЧЖлар ўртасида доимий равишда 
ўзаро операциялар амалга ошириб келинганлиги, АЖ «Натс» 
МЧЖнинг таъсисчиси сифатида унинг ҳисоб рақамига устав фондини 
шакллантириш мақсадида 2010 йил декабрь ойида 2,2 млн. сўм 
миқдорида пул маблағларини ўтказиб берганлиги, 2012 йил март 
ойида «Натс» МЧЖнинг ҳисоб рақамидан «Кредо» МЧЖнинг ҳисоб 
рақамига 2,3 млн. сўм миқдорида пул маблағларини устав фондини 
шакллантириш мақсадида деб расмийлаштирилган тўлов ҳужжатлари 
билан сарфланганлиги аниқланган. 
Туман давлат солиқ инспекцияси текшириш ҳужжатларига 
асосланган ҳолда «Натс» МЧЖ томонидан солиққа оид 
ҳуқуқбузарлик содир этилган деб ҳисоблаб, унга нисбатан 
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 116-моддасига асосан 
4,5 млн. сўм миқдорида молиявий санкция қўллашни сўраган. 

---

X БОБ. Тадбиркорлик субъектларини солиққа тортиш 
293 
Савол: “Натс” МЧЖга нисбатан солиқ қонунчилиги бузганлиги 
учун жавобгарлик ҳолатига ҳуқуқий баҳо беринг. Агар қонун йўл 
қўйса “Натс” МЧЖ жавобгарликдан озод этилиши мумкинми? 
Фикрингизни амалдаги қонун ҳужжатларига кўра асосланг. 
1.
Текширишда “Омад” МЧЖга қарашли савдо шахобчаси 
сотувчиси томонидан харидорга сотиб олган маҳсулот учун 3,0 минг 
сўмга назорат-касса машинаси чеки ёки унга тенглаштирилган 
рақамланган квитанция берилмаганлиги, ғазнадаги мавжуд бўлган 
276,6 минг сўм тушум пули назорат-касса машинаси хотирасига 
киритилмаганлиги ҳамда 137,0 минг сўмлик кирим ҳужжатлари 
бўлмаган товар-моддий бойликлар мавжудлиги аниқланган. 
Текшириш натижаларига асосланган ҳолда туман давлат солиқ 
инспекцияси бошлиғи солиққа оид ҳуқуқбузарликларни бартараф 
этиш тўғрисида 2013 йил 10 апрелда қарор қабул қилган. Қарорда 
қўлланиладиган молиявий жарима ҳисоби кўрсатилиб, уни ихтиёрий 
равишда ўттиз кун ичида бюджетга тўлаб бериш белгиланган. 
Ушбу молиявий жарима суммаси белгиланган муддат ичида 
ихтиёрий равишда тўлаб берилмаганидан кейин аризачи - туман 
давлат солиқ инспекцияси жавобгар – “Омад” МЧЖга нисбатан 
Солиқ кодексининг 114-моддаси ва 119-моддасининг биринчи 
қисмига асосан жами 2801,7 минг сўм молиявий санкция қўллашни 
сўраб хўжалик судига ариза берган. 
Савол: Низоли ҳолатни амалдаги солиқ қонунчилигига кўра ҳал 
қилинг. 

---

XI БОБ. Тадбиркорлик субъектлар фаолияти устидан давлат назорати 
294