Toshkent davlat sharqshunoslik instituti qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

Fe’l nisbatlari
Yozma yodgorliklar tilida fe’lning birgalik nisbati -š qo‘shimchasi bilan yasaladi.

Fe’lning orttirma nisbati quyidagi qo‘shimchalar bilan yasalgan:

-t affiksi. MK da: ol anï sïxtattï – u uni yig‘latdi, ol anï tilätti – u uni tilantirdi.

-r, -ur, -ür affiksi. MK da: ol anï ewdin köčürdi – u uni uydan ko‘chirdi.

-tur, -tür / -dur, -dür / -tïr, -tir / -dïr, -dir affiksi. MK da: ol qapuğ ačturdï – u eshikni ochtirdi, ol suw töktürdi – u suvni to‘ktirdi. RQ da: semritür – semirtiradi, aruqlatur – ozdiradi, oriqlatadi.

-qur, -kür / -ğur, -gür affiksi. MK da: ol meni toδğurdï – u meni to‘ydirdi.

-z, -uz, -üz affiksi. MK da: urağut oğlïŋa süt emüzdi – xotin bolasiga sut emizdi, ol suw tamuzdï – u suv tomizdi.

-duz, -düz affiksi. MK da: ol tawar alduzdï – u mol oldirdi, ol meŋä iš bildüzdi – u menga ish o‘rgatdi.

Misollar: Dağï Havva dayim egiz oğlan toğurur erdi: biri er oğlan, biri qïz oğlan (RQ.137b); Čin padšahïnïŋ qïzï sordï-kim: Ol qaysï tewä erdi-kim, atasïz, anasïz tuğdï (RQ.141a).