Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

132
SOHALARGA BO‘LINISHI
Bo‘yin sohasi o‘rta chiziq orqali o‘ng va chap tomonlarga bo‘linadi. Ularn-
ing har biri ikkita katta - tashqi va ichki uchburchaklarga bo‘linadi. Ichki uchbur-
chak pastki jag‘ning pastki qirrasi, to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon muskuli va o‘rta
chiziq bilan chegaralanadi. Tashqi uchburchak o‘mrov suyagi, to‘sh-o‘mrov-
so‘rg‘ichsimon muskuli va trapetsiyasimon muskul bilan chegaralangan (90-rasm).
Ichki uchburchak sohasida asosiy tomir nerv tutamini umumiy uyqu arteri-
yasi, ichki bo‘yinturuq venasi va sayyor nerv, tashqi uchburchak sohasida o‘mrov
osti arteriyasi, venasi va yelka chigali hosil qiladi.
Ichki bo‘yin uchburchagi yana ikkita kichik uchburchaklarga bo‘linadi: 1)
jag‘ osti uchburchagi (trigonum submandibulare, s. regio submandibularis); uni
pastki jag‘ning pastki qirrasi va ikki qorinchali muskulning ikkala qorinchasi che-
garalaydi. Bu uchburchak jag‘ osti so‘lak bezi va jag‘ osti limfa tugunlari joylash-
gan yerga to‘g‘ri keladi; 2) uyqu uchburchagi (trigonum caroticum) uyqu arteri-
yasiga to‘g‘ri keladi va ikki qorinchali muskulning orqa qorinchasi, to‘sh-o‘mrov-
so‘rg‘ichsimon muskulining oldingi qirg‘og‘i, kurak-til osti muskulining yuqori
qorinchasi bilan chegaralanadi (90-rasm).
Bo‘yinning tashqi uchburchagi (trigonum colli laterale) sohasida ham ikkita
uchburchak tafovut qilinadi, ular bir-biridan kurak-til osti muskulining pastki qorin-
chasi yordamida ajralib turadi: 1) yuqorigi - katta (trigonum omotrapezoideum)
orqadan trapetsiyasimon muskul qirrasi, oldindan to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon
muskuli bilan, pastdan kurak-til osti muskuli bilan chegaralanadi; 2) pastki - kichik-
roq (trigonum omoclaviculare) yuqoridan kurak-til osti muskuli, oldindan to‘sh-
o‘mrov-so‘rg‘ichsimon muskuli, pastdan o‘mrov suyagi bilan chegaralanadi (90-
rasm). Bu uchburchak sohasida o‘mrov osti arteriyasi aniqlanadi. Bo‘yin terisida bu
joyga katta o‘mrov usti chuqurchasi (fossa supraclavicularis major) to‘g‘ri keladi.
Kichik o‘mrov osti chuqurchasi, fossa supraclavicularis minor -
m.sternocleydomastoideus ning to‘sh va o‘mrov oyoqchalari orasiga to‘g‘ri keladi.
90-rasm. Bo‘yinning
uchburchaklari va
sohalari (sxema).
1–
regio
submentalis
;
2–
trigonum
caroticum
;
3–
trigonum
omotracheale
;
4–
trigonum
omotrapezoideum
;
5–
trigonum
omoclaviculare
.

---

133
91-rasm. Bo‘yin fassiyalari
ko‘ndalang kesmada (sxema).
I–birinchi fastsiya, II–
ikkinchi, III–uchinchi, IV–
to‘rtinchi, V–beshinchi fassiya.
1–narvonsimon muskul;
2–pretraxeal muskullar;
3–
m
. 
sternocleidomastoideus
;
4–
m
. 
platysma
; 5–
a
. 
carotis
communis
, 
n
.
vagus
, 
v
. 
jugularis
interna
; 6–qizilo‘ngach;
7–kekirdak; 8–qalqonsimon bez.
Bo‘yinning ikkala ichki uchburchaklari (o‘ng va chap) bo‘yin katta oldingi
to‘rtburchagini hosil qiladi. Bu to‘rtburchak til osti suyagidan o‘tkazilgan gori-
zontal chiziq yordamida ikkita: regio suprahyoidea va regio infrahyoidea deb
ataluvchi sohalarga ajraladi. Birinchisida bitta engak osti va ikkita jag‘ osti so-
halari tafovut qilinadi. Bo‘yinning oldingi to‘rtburchagi bo‘yinning oldingi soha-
si (regio colli anterior) deb ataladi. Bo‘yinning to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon
muskuliga mos keluvchi sohasi regio sternocleidomastoidea deb ataladi.
Bo‘yinning tashqi uchburchagidan orqada bo‘yinning orqa sohasi (regio colli
posterior) joylashadi.