Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

O‘mrov osti sohasi, regio infraclavicularis
T a sh q i m o‘ l j a l l a r: o‘mrov va to‘sh suyaklari, kurakning tumshuqsi-
mon o‘sig‘i (processus coracoideus), III qovurg‘a, ko‘krakning katta muskuli
(m.pectoralis major), deltasimon-ko‘krak egati (sulcus deltoideopectoralis).
Ch e g a r a l a r i: yuqorida – o‘mrov suyagi, pastda – shartli ravishda III
qovurg‘a, ichki tomonda – to‘shning chekkasi, tashqarida – deltasimon muskuln-
ing oldingi qirg‘og‘i.
Terisi yupqa, teri osti kletchatkasi yaxshi rivojlangan. Unda n.supraclavicularis
va yuqori qovurg‘alararo nervlarning oldingi va lateral tolalari bo‘ladi. Ayollarda
yuza fassiyaning o‘mrov suyagidan sut bezigacha bo‘lgan qismi sut bezini tutib
turuvchi boylam (lig.suspensorium mammarium) nomini olgan. Ko‘krakning xususiy
fassiyasi, fascia pectoralis yuza va chuqur varaqqa ajralib, katta ko‘krak muskuliga
g‘ilof hosil qiladi. Fassiya yuqorida o‘mrovga birikib, bo‘yinning ikkinchi fassi-
yasiga davom etadi, pastda esa oldingi tishli muskul va qorin muskullarining fassi-
yasiga, medial tomonda to‘shning suyak usti pardasiga birikadi, lateral tomonda
deltasimon muskul va qo‘ltiq fassiyalariga davom etadi. Ko‘krak katta muskulining
orqa yuzasini qoplovchi xususiy fassiyaning chuqur varag‘i bilan chuqurroqdagi
m.subclavius va m.pectoralis minor-ni o‘rovchi o‘mrov-ko‘krak fassiyasi (fascia
clavipectoralis) oralig‘ida yuza subpektoral kletchatka - (spatium subpectorale su-
perfisiale) deb ataluvchi bo‘shliq mavjud bo‘lib, unda ko‘krak-akromion arteriyasi
(a.thoracoacromialis) venalari hamda nn.pectoralis medialis et lateralis o‘tadi.
8-rasm. Kurak sohasi orqali
o‘tkazilgan sagittal kesim
(sxema).
1-teri, teri osti kletchatkasi,
yuza fassiya; 2-
m
.
trapezius
;
3-
m
.
supraspinatus
;
4-kurakning chuqur fassiyasi;
5-kurak qirrasi, 
spina
scapulae
; 6-
m
. 
infraspinatus
;
7-
m
. 
subscapularis
; 8-
m
.
latissimus
dorsi
; 9-
fascia
subscapularis
; 10-kurak oldi
bo‘shlig‘ining orqa yorig‘i;
11-
m
.
serratus
anterior
;
12-
m
.
intercostalis
anterior
;
13-
m
.
intercostalis
posterior
;
14-kurak oldi bo‘shlig‘ining
oldingi yorig‘i; 15-
fascia
endothoracica
; 16-paraplevral
kletchatka; 17-pariyetal plevra;
18-visseral plevra; 19-plevra
bo‘shlig‘i.

---

21
Fascia clavipectoralis yuqorida tumshuqsimon o‘siqqa, o‘mrov suyagiga va I
qovurg‘aga, pastda – ko‘krak katta muskulining pastki qirg‘og‘ida uning fassiyasi-
ga birikib, yuza subpektoral kletchatka bo‘shlig‘ini chegaralaydi; uning qo‘ltiq osti
fassiyasiga birikuvchi lateral qismi lig.suspensorium axillae deb ataladi. Ko‘krakning
kichik muskuli va uning fassiyasidan chuqurroqda, ya’ni ostida, chuqur subpek-
toral kletchatka bo‘shlig‘i, spatium subpectorale profunda bo‘lib, unda o‘mrovning
ostidan chiqib qo‘ltiq ostiga yo‘naluvchi qo‘ltiq osti arteriyasi, venasi hamda yelka
chigali shoxlaridan iborat bo‘lgan tomir-nerv tutami yotadi (9-rasm). Yelka chigali
bu yerda 3 ta: lateral, medial va orqa tutamlarga ajraladi.