Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

1.2-jadval 
Tijorat banki balansining passivlari tarkibi
6
 
 
 
 
 
 
(mlrd so’mda
) 
t/r 
Moddalarning nomi 
2017 yil 
2018 yil 
Summa, 
mlrd. so’m 
Ulushi, 
% 
Summa
, mlrd. 
so’m 
Ulushi, 
% 
1 
Depozitlar 
59 579 
40,8 
70 001 
37,3 
6
Жадвал муаллиф томонидан тайѐрланган. 

---

19 
2 
Markaziy bankning vakillik 
hisobvarag’i 
537 
0,4 
498 
0,3 
3 
Boshqa 
banklarning 
mablag’lari 
5 762 
4,0 
6903 
3,7 
4 
Olingan kreditlar va lizing 
72 819 
49,9 
104 379 
55,6 
5 
Chiqarilgan qimmatli qog’ozlar 
190 
0,1 
10 
0,01 
6 
To’lanishi 
lozim 
bo’lgan 
hisoblangan foizlar 
1 049 
0,7 
2 181 
1,2 
7 
Boshqa majburiyatlar 
6 019 
4,1 
3 769 
2,0 
Jami majburiyatlar 
145 956 
100,0 
187 741 
100,0 
1 
Ustav kapitali 
16 307 
78,9 
19 673 
73,7 
2 
Qo’shimcha kapital 
68 
0,3 
89 
0,3 
3 
Zaxira kapitali 
1 793 
8,7 
2 938 
11,0 
4 
Taqsimlanmagan foyda 
2 508 
12,1 
3 979 
14,9 
Jami kapital 
20 676 
100,0 
26 679 
100,0 
Jami passiv 
166 632 
100.0 
214 420 
100.0 
1.2-jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, O’zbekiston Repsublikasi tijorat 
banklarining qimmatli qog’ozlar bilan amalga oshiriladigan passiv operatsiyalari 
rivojlanmagan. Banklar tomonidan muomalaga chiqarilgan qimmatli qog’ozlar 
summasi banklarning jami majburiyatlarini atigi 0,01 foizini tashkil etadi. 
1.2-jadval ma’lumotalridan ko’rinadiki, tijorat banklarining majburiyatlari 
tarkibida asosiy o’rinni depozitlar, kapitali tarkibida esa, asosiy o’rinni ustav 
kapitali egallaydi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 13 sentyabrdagi ―Pul-kredit 
siyosatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida‖gi PQ-3272-sonli 
Qarorida belgilangan chora-tadbirlar, xususan, pul-kredit siyosatini rivojlantirish 
va amalga oshirish kontseptsiyasini ishlab chiqish (o’rta muddatli), majburiy zaxira 
talabnomalarini takomillashtirish, ochiq bozorda REPO operatsiyalarini amalga 
oshirish, iste’mol baholari indeksini hisoblashni takomillashtirish, inlfyatsiyaning 
omilli tahlilini amalga oshirish, pul-kredit siyosatining shaffofligini oshirish 

---

20 
tadbirlarini muvaffaqiyatli amalga oshirilishi, pirovard natijada, tijorat banklari 
faoliyatining barqarorligini oshirish imkonini beradi.
Nomlari yuqorida qayd etilgan me’yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan 
vazifalar va chora-tadbirlarni muvaffaqiyatli amalga oshirilishi tijorat banklari 
aktivlarining sifatini oshirish va passivlarining barqarorligini ta’minlash imkonini 
beradi. 
 
Nazorat uchun savollar 
1. Tijorat banklarining yuqori likvidli aktivlariga qaysi aktivlar kiradi? 
2. Tijorat banklarida qanday yuqori riskli aktivlar mavjud? 
3. Tijorat banklarining qaysi aktivlari yuqori daromadli hisoblanadi? 
4. O’zbekiston tijorat banklari aktivlari tarkibida qaysi aktivlar nisbatan 
yuqori salmoqni egallaydi? 
5. Repsublikamiz banklari aktivlari tarkibida qaysi aktivlar nisbatan past 
salmoqni egallaydi? 
6. Tijorat banklarinng depozit bazasi qaysi turdagi depozitlardan tashkil 
topadi? 
7. Tijorat banklarining birinchi darajali kapitali tarkibiga nimalar kiradi? 
8. Tijorat banklarining ikkinchi darajali kapitali tarkibiga nimalar kiradi? 
9. Tijorat banklari tomonidan muomalaga chiqariladigan qimmatli 
qog’ozlarning qaysi turlari mavjud?