«tasdiqlayman»

Eslatma: Tayanch bilim va ko‘nikmalar – bemor uchun “xavfsizlikni” taminlovchi minimal bilimlardir.

7. Nazorat savollari.

1. 
   Bakterial infeksiyada isitmani kechish xusuyati
   
2. 
   Virusli infeksiyada isitmani kechish xusuyati
   
3. 
   Taqqoslama tashxislash
   
4. 
   Bakterial va virusli infeksiyada UASh taktikasi va davolash
   

8. ADABIYoT

ASOSIY

1. 
   Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
   
2. 
   Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
   
3. 
   Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
   
4. 
   Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
   

Qo‘shimchalar

1. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
   
2. 
   Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
   
3. 
   Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
   
4. 
   Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
   
5. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy ko‘nikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
   
6. 
   Umumiy amaliyot shifokori uchun qo‘llanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
   
7. 
   Diagnostika bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
   
8. 
   Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N.2005.
   
9. 
   Differensialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Meditsinskoe informatsionnoe agenstvo, 2009.
   
10. 
    Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (1t) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media, 2005:
    

Internet resursы:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,http://www.kosmix.com/,http://www.medpoisk.ru/,http://www.tripdatabase.com/,h ttp://www.klinrek.ru/cgi-bin/mbook,http://www.intute.ac.uk/medicine/

http://elibrary.ru http://www.freebooks4doctors.com/ http://www.medscape.com/ http://www.meducation.net/ http://www.thecochranelibrary.com

Meditsinskie saytы:

Med.-site.narod.ru

www.medlook.ru

www.medbok.ru

www.medicum.ru

amaliy mashg‘ulot № 5

Mavzu: «Isitmalash revmatik kasalliklar va o‘smalarda taqqoslama tashxislash. UASh taktikasi. Maxsus bo‘limga yoki tor mutaxassisgayuborishga ko‘rsatma. QVP yoki OP sharoitida davolash prinsiplari , kuzatish, nazorat va reabilitatsiya. Mavzuni o‘qitish tamoillari ”

O‘qitish texnologiyasi.

Mashg‘ulot vaqti: 6,4 soat a
O‘quv mashg‘ulotinting tuzilishi.	O‘quv mashg‘ulotinting tuzilishi.
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi : UASh kvalifikatsion xarakteristikasiga mos ravishda sog‘liqni saqlashning birinchi bo‘g‘inidayoq UAShga revmatik kasalliklar va o‘smalarda isitmani, zamonoviy tashxislash, taqqoslama tashxislash va ularni QVP va OPda olib borish o‘rgatish.
Pedagogik vazifalar: isitma tashhisi savollarinii ko‘rib chiqish. isitmali bemorlarni namoyish qilish. isitmalarda klinik laborator instrumentall tekshiruvlarni muhokama qilish. isitma yalarda qiyosiy tashhis o‘tkazish. UASh kvalifikatsion xarakteristikasi doirasida isitmalarga bog‘liq uslublar savollarni muhokama qilish. Davolash tamoillari (nomedikamentoz va medikamentoz). QVP va OP sharoitlarida isitmalagan bemorlarda dispanser kuzatuvi va monitoring o‘tkazish usullari. isitmalar bilan kechadigan kasalliklarda birlamchi,ikkilamchi,uchlamchi profilaktika tamoillari.	O‘quv jarayoni natijalari: UASh bilishi kerak: isitmalar kelib chiqishining sabablari va mexanizmlari. isitmalarning klinik kechishi. isitmalarning tashhisi. isitmalarning qiyosiy tashhisi. 5. isitmalarda qo‘llaniladigan medikamentoz preparatlar, ularning farmakodinamikasi va dozirovkasi. 6.QVP va OP sharoitlarida isitmali bemorlarda dispanser kuzatuvi va monitoring o‘tkazish usullari. 7. isitmalar bilan kechadigan kasalliklarda birlamchi,ikkilamchi,uchlamchi profilaktika prinsiplari UASh bajara olishi kerak: isitmalar tashhisida shikoyat va anamnez ma’lumotlarini tahlil qilish. 2. isitmalar turli ko‘rinishlarini laborator instrumental va klinikasi bo‘yicha tashhislash va qiyosiy tashhislash. 3.Aniqlangan isitmalarda davolash taktikasini to‘g‘ri tanlash. 4. Isbotlangan effektiv preparatlarni tanlash. 5.Davolashning nomedikamentoz usullarini tavsiya qiliish. 6.QVP va OP sharoitlarida monitoring o‘tkazish
O‘qitish usullari	«galereya bo‘ylab sayohat» usuli , demonstratsiya , videokuruv , diskussiya , suxbat , test
O‘quv jarayonini tashkillashtirish shakllari	Yakka tartibda ishlash, kichik guruhlarda ishlash, kollektivda ishlash
O‘qitish vositalari	Tarkatma o‘quv material, viziual materiallar, videofilmlar, mulyajlar, grafik organayzerlar, , tablitsalar, stendlar.
Kayta bog‘lanish usul va vositalari	Blis-surov , testlash, tibbiy xaritalarni tuldirish Amaliy kunikmalarni bajarish

Mashg‘ulotning texnologik xaritasi

Mavzu: «Isitmalash revmatik kasalliklar va o‘smalarda taqqoslama tashxislash. UASh taktikasi. Maxsus bo‘limga yoki tor mutaxassisgayuborishga ko‘rsatma. QVP yoki OP sharoitida davolash prinsiplari , kuzatish, nazorat va reabilitatsiya. Mavzuni o‘qitish tamoillari ”

№	Amaliy mashgulot boskichlari	Mashgulot shakli O‘tkazish joyi	Mashgulot davomiyligi 225
1	Kirish kismi		10
2	Yangi pedagogik texnologiyalar bilan mavzuni tushintirish tablitsalar plakatlar rentgenogrammalar.	Surov, muxokama Dars xonasi UASh xonasi	40
3	Xulosa muxokama		10
4	Amaliy kisimni bajarish uchun vazifalarni belgilash Tibbiy kartalarni tuldirish bo‘yicha kursatmalarni tushintirish.	muxokama UASh xonasi	20
5	O‘qituvchi nazorati ostida mashgulotlarni amaliy kismini tushintirish.	Profisional surov bemorlar bilan suxbat. bemorlarni polikliniqada va uyda ko‘rish	20
6	Tekshiruv natijalari irterpritatsiyasi kuruv palpatsiya, perkussiya ausqo‘ltatsiya UKT, UST,bioximik analizlar interpritatsiyasi	Kasallik tfrixi Laborator ma’lumotlar	25
7	Talabalarni nazariy va amaliy bilimlarini tekshirish.	Og‘izaki surov testlar muxokama Polikliniqadagi o‘quv xona	75
8	Amaliy dars bo‘yicha xulosani belgilash 100 balli sistema bo‘yicha Baholash va ballarni e’lon qilish uyga vazifa berish.	Axborot mustakil ish bo‘yicha savollar	25

2. Motivatsiya

UAShga 10% bemor isitma bilan shikoyat qilib tibbiy yordamga murojaat etadilar. Bunday sharoitda UASh e’tibori isitma bilan kechadigan kasalliklarni, QVP va OP sharoitlarida tibbiy yordam ko‘rsatish va maxsus statsionarlarga yuborishga ko‘rsatma bo‘ladigan shikoyatlar tashhisiga qaratiladi. Ushbu xolatlar UASh tayyorlash programmasiga berilgan tematikani asosi hisoblanadi

3.Fanlararo va fanlar ichidagi bog‘liqlik.

Ushbu mavzuni o‘qitishda talabalarning Anatomiya, Gistologiya embriologiya va sitologiya bilan, Biologiya, Ma’yor fiziologiya, Bioximiya,. Patologik anatomiya, Patologik fiziologiya, Topografik anatomiya va operativ xirurgiya, Propedevtika ichki kasalliklar , Tuberqo‘lez,. Onkologiya, Rentgenologiya va tibbiy radiologiya, Fizioterapiya, Endokrinologiya, Fakultet terapiya, Gospital terapiya, Ortopediya fanlari asosidagi bazis bilimlariga tayanadilar.

4 Mashgulot tarkibi

4.1. Nazariy qism

Ko‘pchilik o‘smalar har xil turdagi isitmalash bilan (xususan limfoma, limfogranulematoz, nefrokarsinoma, yo‘g‘on ichak, o‘pka, jigar va oshqozon osti bezi o‘smalari va boshqalar) kechadi. U ba’zan o‘smalardan oldin kelishi, uning boshqa belgilaridan ustunlik qilishi yoki ma’lum muddatgacha yagona belgi sifatida namayon bo‘lishi ham mumkin. Ba’zi hollarda isitmalashning sababi asosiy jarayonga infeksiya qo‘shilishi oqibatida paydo (masalan, o‘pka rakida zotiljam qo‘shilishi) bo‘ladi. Bundan tashqari o‘smalarning pirogen modda ishlab chiqarishini hisobga olsak, ularning ta’siri natijasida isitmalash kuzatishi mumkin.

Subfebril, intermittirlovchi, to‘lqinsimon yoki noto‘g‘ri isitmalash aksariyat xollarda katta yoshdagi kishilarda kuzatilsa, ishtahasizlik, tana vaznini tez kamayib borishi aniqlansa, sababsiz darmonsizlik, limfa bezlarining kattalashishi, antibiotiklar, kortikosteroidlar yoki NYaQV ta’sirida tana haroratining tushmasligi kuzatilsa va avj olib boruvchi salbiy laborator ko‘rsatkichlar (anemiya, EChT oshishi, gepatoma va gipernefromada eritrotsitoz, oshqozon osti bezi rakida esa qaytalovchi tromboflebit) mavjud bo‘lganda UAV bemorda o‘sma borligiga shubha qilishi lozim. Yuqoridagi umumiy belgilar bilan bir qatorda o‘smaning joylashishiga qarab u yoki bu a’zo shikastlanishiga xos simptomlar (o‘pka rakida yo‘tal bilan birga ba’zan qon tuflash, gepatobiliar soha o‘smasida sariqlik, buyrakda gematuriya va boshqalar) ham aniqlanadi.

To‘lqinsimon yoki noto‘g‘ri isitmalash ba’zi xollarda leykoz kasalliklarining boshlang‘ich belgilaridan biri bo‘lishi mumkinr. Shuning bilan bir qatorda teridagi har –xil kattalikdagi gematomalar, milk va burun qonashi, bosh aylanishi, ko‘z oldi qorong‘ilashishi, kuchayib boruvchi darmonsizlik va qon taxlilidagi mavjud anemiya, leykotsitlar sonining oshishi, EChT ko‘tarilishi ushbu kasalliklarga shubha qilishga asos hisolanadi.

UAV bemorlarda o‘sma kasalligiga (shu jumladan leykozlar) xos belgilarni aniqlasa ularni zudlik bilan tegishli mutaxassis (onkolog, gematolog) maslahatiga yuborishi lozim.

UAV faoliyatida uchraydigan immun yallig‘lanish kasalliklari (tizimli qizil volchanka, dermatomiozit, tugunchali perearteriit, revmatizm, revmatoidli artrit, nospesifik aortoarteriit) boshlang‘ich davrida isitmalash sindromi bilan kechib yuqumli kasalliklar to‘g‘risida soxta fikr tug‘diradi va qo‘llanilgan antibiotiklar samara bermaydi.

Yosh ayollarda doimiy yoki intermiterlovchi isitmalash (ba’zan 40ºS) artralgiya, limfaadinopatiya, plevrit, perikardit, nefrit bilan birga yonoqlarda «kapalaksimon» toshma kuzatilsa UAV tizimli qizil volchanka to‘g‘risida o‘ylashi kerak.

Subfebril isitmalash, dermatit, zo‘rayib boruvchi mushaklar quvvatsizligi va shishi, uning hisobiga xarakatning chegaralanishi, tananing ochiq qismidagi terida eritematoz toshmalar (“ko‘zoynak” simptomi) kabi o‘zgarishlar birga kelishi dermatomiozit kasalligi mavjudligidan dalolat beradi.

Remittirlovchi isitmalash (aksariyat xollarda 38-39º gacha ko‘tarilib kun davomida 1-2º S ga o‘zgarishi) maktab yoshidagi bolalar va o‘smirlar streptokokli infeksiya (angina, faringit) o‘tkazgandan keyin 2 xafta o‘tgach , qaltirash, ko‘p terlash, yirik bo‘g‘imlarda ko‘chib yuruvchi og‘riq, maxalliy shish, kardit, xoreya va terida xalqasimon eritemalar birga kechsa revmatizm to‘g‘risida o‘ylashi lozim.

Ayrim xollarda tana xaroratini o‘ta yuqori (40ºS gacha) ko‘rsatgichlargacha ko‘tarilishi, terida eritematoz dog‘lar, gemorragik, suvli va nekrotik o‘zgarishli toshmalar, teri tagida tomir bo‘ylab joylashgan og‘riqli 1sm gacha bo‘lgan tugunchalar, sababsiz tana vazni kamayishi, bo‘g‘imlar, mushaklar va ichki a’zolardagi o‘zgarishlar tugunchali periarteriitga xos xisoblanadi.

Tana xarorati kun davomida meyoridan 3-4ºS gacha ko‘tarilib (gektik yoki subfebril), simmetrik kichik bo‘g‘imlardagi og‘riq, ertalabki karaxtlik va keyinchalik ularning deformatsiyalanishi (ulnar deviatsiya, barmoqlarning urchuqsimon shaklga kirishi) bilan kechsa UAV revmatoid artritga shubha qilishi lozim.

UAV yuqorida sanab o‘tilgan belgilarni aniqlab u yoki bu tizimli kasalliklar to‘g‘risida shubxa qilsa bemorni ixtisoslashtirilgan shifoxonaga (bo‘limga) davolanish uchun yuborishi zarur.

“Aylana stol” usulini qo‘llagan xolda talabalarning natijaviy bilimlarini baxolash.

"Aylana stol" usuli.

Maqsad: Muxokama jarayoniga barcha talabalarni jalb qilgan xolda ularning bilimlarini nazorat qilish.

Usulning asosiy mazmuni.

Aylana bo‘ylab masala yozilgan varroq beriladi. Har bir talaba unga o‘zi to‘g‘ri deb topgan javob variantini yozadi va keyingi qatnashchiga uzatadi. Boshqasi o‘z navbatida javobni o‘z varianti bilan to‘ldirishi kerak bo‘ladi. Muxokama jarayonida noto‘g‘ri javoblar o‘chirilib, bu narsa dars so‘ngidagi yakuniy baxolashda xisobga olinadi.

Masalan. Savol: immunokompleks kasalliklar va o‘smalarda isitmani taqqoslama-tashxislash belgilarini sanab bering.

To‘g‘ri javoblar:.

Natijalar talabalar o‘rtasida xisoblanadi va ko‘rib chiqiladi.

№	Baho	a’lo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarlisiz	yomon
	O‘zlashtirish%	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% undan kam
1	Nazariy qism	20-17,2 ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball