«tasdiqlayman»

Izoh: Bilimning va malakaning boshlang‘ich darajasi – bemor uchun “havfsizlik” asosini ta’minlaydigan minimal bilim bo‘lib hisoblanadi.

7. Tekshirish savollari.

1. 
   Revmatizmda artrit va artralgiyalarning o‘ziga xosligi
   
2. 
   Revmatoidli artrit va artralgiyalarning o‘ziga xosligi
   
3. 
   Bo‘g‘im sindromida differensial diagnostika.
   
4. 
   Revmatizm va revmatoid artritnging klassifikatsiyasi
   
5. 
   Ushbu kasalliklarning kechishi va diagnostik xususiyatlari
   

. ADABIYoT:

1. 
   Asosiy adabiyot:
   
2. 
   Ichki kasalliklar, Sharapov U.F. T: Ibn Sino, 2003
   
3. 
   Ichki kasalliklar, Bobojanov S. T: Yangi asr avlod, 2008
   
4. 
   Ichki kasalliklar, Kamolov N.N., 1991
   
5. 
   Vnutrennie bolezni, tom 2 Muxin N.A. M.:GEOTAR - Media, 2009
   
6. 
   Geriatriya v deyatelnosti vracha obщey praktiki Nasreddinova N.N. T: Shark, 2004
   
7. 
   Textbook of Internal Medicine Editor-in-Chief William N. Kelley 1997
   

Qo‘shimcha adabiyot

1. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun ma’ruzalar tuplami , Gadaev A.G., T., 2012
   
2. 
   Obщaya vrachebnaya praktika, Pod red.F.G.Nazirova, A.G.Gadaeva. M.: GEOTAR-Media, 2009.
   
3. 
   Spravochnik vracha obщey praktiki. Dj.Myorta. M.: Praktika, 1998.
   
4. 
   Sbornik prakticheskix navыkov dlya vrachey obщey praktiki. Gadaev A., Axmedov X.S. T., 2010.
   
5. 
   Umumiy amaliyot vrachlar uchun amaliy ko‘nikmalar tuplami Gadaev A.G., Axmedov X.S., 2010. T.
   
6. 
   Terapevticheskiy spravochnik Vashingtonskogo Pod red. M.Vudli M.: Praktika, 2000.
   
7. 
   Umumiy amaliyot shifokori uchun qo‘llanma F.G.Nazirov, A.G.Gadaev taxr. M.: GEOTAR-Media, 2007.
   
8. 
   Diagnostika bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N. 2005.
   
9. 
   Lechenie bolezney vnutrennix organov. Okorokov A.N.2005.
   
10. 
    Differensialnыy diagnoz vnutrennix bolezney. Vinogradov A.V. M.: Meditsinskoe informatsionnoe agenstvo, 2009.
    
11. 
    Vnutrennie bolezni: uchebnik.- v 2-x t. (1t) Pod red. Martыnova i dr. M.: GEOTAR - Media, 2005:
    

Internet resurslar:

http://www.lib.uiowa.edu/hardin/md/index.html,http://dir.rusmedserv.c,http://www.medlinks.ru/,http://www.kosmix.com/,http://www.medpoisk.ru/,http://www.tripdatabase.com/,h ttp://www.klinrek.ru/cgi-bin/mbook,http://www.intute.ac.uk/medicine/

http://elibrary.ru http://www.freebooks4doctors.com/ http://www.medscape.com/ http://www.meducation.net/ http://www.thecochranelibrary.com

Meditsinskie saytы:

Med.-site.narod.ru

www.medlook.ru

www.medbok.ru

Prakticheskoe zanyatie №2

Mavzu: «Osteoartroz va podagraning taqqaslama tashxisi. UASh taktikasi. Tor mutaxasisga yullanma uchun kursatma yoki kasalxona bulimiga kursatma. Davolash tartibi, dispanser kuzatuvi, KVPyokiOPda nazorat va reabilitatsiya sharoitlari. Proflaktika tartibi. O‘quv mavzusi tartibi».

O‘qitish texnologiyasi

O‘quv vakti: 6,4 soat
O‘quv Mashg‘ulot i tartibi	O‘quv Mashg‘ulot i xonasi. UASh xonasi. O‘quv qo‘llanmalar, kurgazmalar, mulyajlar, tarkatma materiallar, vaziyatli masalalar tuplami va testlar Televizor, video apparatlari, multimedia
O‘quv mashg‘ulot maqsadi: “UASh kvalifikatsion xarakteristikasi”bo‘yicha ko‘rib chiqilgan talablarga ko‘ra sog‘liqni saqlashni birlamchi bo‘g‘insida bemorni olib borishga, seronegativ spondiloartritlarning optimal variantlarda davolashni olib borishga,tashhis va qiyosiy tashhisga UAShni o‘rgatish.
Pedagogik vazifalar: artrit va artralgiyalar tashhisi savollarinii ko‘rib chiqish. artrit va artralgiyalarli bemorlarni namoyish qilish. artrit va artralgiyalarda klinik laborator instrumentall tekshiruvlarni muhokama qilish. artrit va artralgiyalarda qiyosiy tashhis o‘tkazish. UASh kvalifikatsion xarakteristikasi doirasida artrit va artralgiyalarga bog‘liq uslublar savollarni muhokama qilish. Davolash prinsiplari (nomedikamentoz va medikamentoz). QVP va OP sharoitlarida artrit va artralgiyalarli bemorlarda dispanser kuzatuvi va monitoring o‘tkazish usullari. artrit va artralgiyalar bilan kechadigan kasalliklarda birlamchi,ikkilamchi,uchlamchi profilaktika tamoillari.		O‘quv jarayoni natijalari: UASh bilishi kerak: Artrit va artralgiyalar kelib chiqishining sabablari va mexanizmlari. Artrit va artralgiyalarning klinik kechishi. Artrit va artralgiyalarning tashhisi. Artrit va artralgiyalarning qiyosiy tashhisi. Artrit va artralgiyalarda qo‘llaniladigan medikamentoz preparatlar,ularning farmakodinamikasi va dozirovkasi. .QVP va OP sharoitlarida artrit va artralgiyalarli bemorlarda dispanser kuzatuvi va monitoring o‘tkazish usullari. Artrit va artralgiyalar bilan kechadigan kasalliklarda birlamchi,ikkilamchi,uchlamchi profilaktika prinsiplari UASh bajara olishi kerak: Artrit va artralgiyalarlar tashhisida shikoyat va anamnez ma’lumotlarini tahlil qilish. Artrit va artralgiyalarlar turli ko‘rinishlarini laborator instrumental va klinikasi bo‘yicha tashhislash va qiyosiy tashhislash. Aniqlangan artrit va artralgiyalarlarda davolash taktikasini to‘g‘ri tanlash. Isbotlangan effektiv preparatlarni tanlash. Davolashning nomedikamentoz usullarini konsultatsiyalash. QVP va OP sharoitlarida monitoring o‘tkazish.
O‘qitish usullari		«galereya bo‘ylab sayohat» usuli , demonstratsiya , videokuruv , diskussiya , suxbat , test
O‘quv jarayonini tashkillashtirish shakllari		Yakka tartibda ishlash, kichik guruhlarda ishlash, kollektivda ishlash
O‘qitish vositalari		Tarkatma o‘quv material, viziual materiallar, videofilmlar, mulyajlar, grafik organayzerlar, , jadvallar, stendlar.
Kayta bog‘lanish usul va vositalari		Blis-so‘rov , testlash, tibbiy xaritalarni tuldirish Amaliy ko‘nikmalarni bajarish

Texnologicheskaya karta zanyatiya

Differensialnaya diagnostika osteoartroza i podagrы. Taktika VOP».

№	Amaliy Mashg‘ulot boskichlari	Mashg‘ulot shakli O‘tkazish joyi	Mashg‘ulot davomiyligi 225
1	Kirish kismi		10
2	Yangi pedagogik texnologiyalar bilan mavzuni tushintirish jadvallar plakatlar rentgenogrammalar.	So‘rov, muxokama Dars xonasi UASh xonasi	40
3	Xulosa muxokama		10
4	Amaliy kisimni bajarish uchun vazifalarni belgilash Tibbiy kartalarni tuldirish bo‘yicha kursatmalarni tushintirish.	muxokama UASh xonasi	20
5	O‘qituvchi nazorati ostida Mashg‘ulot larni amaliy kismini tushintirish.	Profisional so‘rov bemorlar bilan suxbat. bemorlarni polikliniqada va uyda ko‘rish	20
6	Tekshiruv natijalari irterpritatsiyasi kuruv palpatsiya, perkussiya ausqo‘ltatsiya UKT, UST,bioximik analizlar interpritatsiyasi	Kasallik tfrixi Laborator ma’lumotlar	25
7	Talabalarni nazariy va amaliy bilimlarini tekshirish.	Og‘izaki so‘rov testlar muxokama Polikliniqadagi o‘quv xona	75
8	Amaliy dars bo‘yicha xulosani belgilash 100 balli sistema bo‘yicha Baholash va ballarni e’lon qilish uyga vazifa berish.	Axborot mustakil ish bo‘yicha savollar	25

1. 
   2. Motivatsiya
   

Artrit va artralgiyalarga shikoyati bor bemorlar tibbiy yordamga murojaat etadilar Bu sharoitda UASh e’tibori turli kasalliklar bilan kechadigan,QVP va OP sharoitlarida tibbiy yordam ko‘rsatish va maxsus statsionarlarga yuborishga ko‘rsatma bo‘ladigan shikoyatlar tashhisiga qaratiladi. Ushbu xolatlar UASh tayyorlash programmasiga berilgan tematikani asosi hisoblanadi

3.Fanlararo va fanlar ichidagi bog‘liqlik.

Ushbu mavzuni o‘qitishda talabalarning Anatomiya, Gistologiya embriologiya va sitologiya bilan, Biologiya, Ma’yor fiziologiya, Bioximiya,. Patologik anatomiya, Patologik fiziologiya, Topografik anatomiya va operativ xirurgiya, Propedevtika ichki kasalliklar , Tuberqo‘lez,. Onkologiya, Rentgenologiya va tibbiy radiologiya, Fizioterapiya, Endokrinologiya, Fakultet terapiya, Gospital terapiya, Ortopediya fanlari asosidagi bazis bilimlariga tayanadilar.

4 Mashg‘ulot tarkibi

4.1.Nazariy kism

Mavzuni muhokama qilishda quyidagi momentlarga ahamiyat beriladi osteoartroz va podagrik bo‘g‘im sindromi klinikasiga.

Deformatsiyalovchi osteoartroz

Umumiy amaliyot vrachi faoliyatida eng ko‘p uchraydigan bo‘g‘im kasalligi xisoblanadi. Deformatsiyalovchi osteoartroz (DOA) birlamchi va ikkilamchi bo‘lishi mumkin. Bunda bo‘g‘imlarda degenerativ -distrofik o‘zgarishlar kuzatilib, bo‘g‘im tog‘ayi destruksiyasi va suyak to‘qimasi proliferatsiyasi bilan ifodalanadi. Bu kasallikda og‘irlik ko‘p tushadigan bo‘g‘imlar: qo‘l-oyoqdagi yirik bo‘g‘imlar, umurtqa pog‘onasi, qo‘l panjasi distal falangalararo bo‘g‘imlari ko‘proq shikastlanadi.

Bo‘g‘im yuzasi tog‘ayi va jismoniy zo‘riqishning mos kelmasligi va irsiy moyillik birlamchi DOA ning sababi xisoblanadi.

Ikkilamchi DOA bo‘g‘imlarda mavjud bo‘lgan birlamchi o‘zgarishlar asosida bo‘g‘im tuzilishining tug‘ma buzilishi, bo‘g‘imlar displaziyasi, o‘tkazilgan artritlar, shikastlanishlar, endokrin kasalliklari (kandli diabet, akromegaliya), metabolik buzilishlar (gemoxromatoz, axranoz, padagra) asosida rivojlanadi.

Diagnostik mezonlari:

- bo‘g‘imlardagi og‘riqni kunning oxirida yoki tunning birinchi yarmida paydo bo‘lishi;

- bo‘g‘imdagi og‘riqni jismoniy zo‘riqishdan so‘ng kuchayishi, vaqti –vaqti bilan «bo‘g‘imning bloklanish» belgisi;

- suyak o‘simtalari, jumladan Geberden tugunlari hisobiga bo‘g‘im deformatsiyasi;

- rentgenologik belgilar: suyak to‘qimasida kistalarning xosil bo‘lishi, bo‘g‘im yorig‘ining torayishi, bo‘g‘im yuzasi osteosklerozi, osteofitoz.

Spondilyoz, osteoxondroz, spondiloartroz – umurtqa pog‘onasi bo‘g‘imlaridagi degenerativ o‘zgarishlar bo‘lib, poliklinik amaliyotda ko‘p uchraydigan kasallikdir.

Bu kasallik umurtqalararo diskning fibroz -tog‘ayi (spondilyoz yoki osteoxondroz) va umurtqalararo bo‘g‘imlar sinovial to‘qimasi kasalligi (spondiloartroz) ko‘rinishida namoyon bo‘ladi.

Deformatsiyalovchi spondilyoz. Bunda umurtqa pag‘onasining bo‘yin va bel qismlari ko‘proq shikastlanadi. Kasallik ba’zan belgisiz, aksariyat xollarda esa umurtqa pag‘onasida og‘riqlar, og‘riqning fizik zo‘riqishda kuchayishi, shu tufayli majburiy xolatga o‘tish va umurtqa pag‘onasi xarakatining chegaralanishi bilan kechadi. Umurtqa pag‘onasi orqa o‘sig‘i paypaslanganda va urib ko‘rilganda og‘riq aniqlanadi. Rentgenda umurtqa-tanasi chetida o‘simtalar o‘sishi (osteofitlar yoki ekzostozlar) xos. Shu sababli umurtqalar “beli” yaqqol namoyon bo‘ladi. Spondilyozda biriktiruvchi plastinkalar shikastlanmaydi, umurtqalararo bo‘shliq toraymaydi.

Umurtqalararo osteoxondrozi – umurtqalararo diskining degenerativ – distrofik kasalligi bo‘lib, umurtqa pag‘onasi deformatsiyasi, ular balandligini kamayishi va qavatlanishi bilan kechadi. Osteoxondrozda ko‘proq umurtqa pag‘onasining pastki- bo‘yin, yuqori -ko‘krak, pastki- bel soxalari zararlanadi. Kasallikda nevrotik, mushak va tomir belgilari kuzatiladi. Nevrotik belgi nevralgiya, radiqo‘lit, servikalgiya, lyumbalgiya va lyumbago, ildizchali og‘riq, vegitativ – trofik buzilishlar ko‘rinishida kechadi. Mushak belgisi paravertebral va ko‘krak mushaklaridagi og‘riqlar kontrakturalar ko‘rinishida kuzatiladi. Tomir belgisi qaltirash, teri qoplami rangi o‘zgarishi, oyoqlarda shish va parestiziyalar bilan namoyon bo‘ladi. Rentgenologik o‘zgarishlar: umurtqalararo disk balandligining pasayishi, umurtqa tanasi tog‘ayosti qavati qattiqlashishi va ingichkalanishi (subxondral skleroz), umurtqa ichki qirrasida gorizontal o‘smalar –osteofitlar mavjudligi. Umurtqa tanasi parchalanishi kuzatilmaydi.

Spondiloartroz – umurtqalararo va umurtqa- qovurg‘a bo‘g‘imlarining degenerativ-distrofik zararlanishidir. Klinik belgilar patalogik jarayon joylashishiga bog‘liq. Kasallik belgilari maxalliy va umumiyga bo‘linadi. Unga umurtqa pog‘onasining bo‘yin-ko‘krak va bel soxalarida, paravertebral nuqtalarda og‘riqning mavjudligi, jismoniy zo‘riqishdan keyin va uzoq vaqt bir xil xolatda turganda og‘riqlarning kuchayishi xos.

Aksariyat bemorlarda spondiloartroz vegetativ, neyrodistrofik va tomir sindromlari (migren xurujlari, vertebrobazilyar yetishmovchiliklar, simpatalgiya, nevralgiya, kardialgiya, lmboishialgiya, radiqo‘lit) bilan kuzatiladi. Rentgenogrammada umurtqalararo bo‘g‘im yorig‘ining torayishi, subxondral osteoskleroz, osteofitlar, bo‘g‘im o‘simtalarining deformatsiyasi va cho‘zilishi aniqlanadi.

Mikrokristalli artritlar

Bu artritlarning o‘ziga xos xususiyati bo‘g‘im sindrominig hurujsimon kechishi bo‘lib, umumiy amaliyot vrachi faoliyatida u uyga chaqirilganda va polikliniqadagi qabuli paytida ko‘p uchraydi.

Padagra.

Padagra-surunkali kasallik bo‘lib, siydik kislotasi almashinuvi buzilishi sababli rivojlanadi. Qonda siydik kislotasi miqdorining oshishi, to‘qimalarda uratlarning cho‘kishi bilan ifodalanib, qaytalanuvchi o‘tkir artritlar va tofuslar xosil bo‘lishi bilan namoyon bo‘ladi (podagraga xos tugunchalar).

Padagra tashxisini qo‘yishda quyidagi diagnostik mezonlardan foydalaniladi:

- oyoq panjasi bosh barmog‘i kaft usti bo‘g‘imi (plyusnofalang) artriti huruji;

- boshqa bo‘g‘imlarni jaroxatlanishi ikkita xos xuruj ko‘rinishida kechishi;

- padagraga xos tugunlar;

- kolxitsin bilan davolash yaxshi samara berishi;

- giperurekimeya.

Padagraning mutloq belgisi – sinovial suyuqlikda va to‘qimalarda urat kristallarinig topilishi. Spesifik belgisi: artrit xurujining ikki xaftadan oshmasligi, erkaklar orasida ko‘proq uchrashishi, semizlikning mavjudligi, urolitiaz. Padagrik artritning quyidagi bosqichlari tafovut qilinadi:

I bosqich – suyaklarning subxondral, ba’zan chuqurroq qatlamlarida yirik kistalar paydo bo‘lishi, ba’zan yumshoq to‘qimalarning zichlanishi;

II bosqich – bo‘g‘imga yaqin soxada yirik kistalar va bo‘g‘imlarning kichik eroziyasi, yumshoq to‘qimalarning doimiy zichlanishi ba’zan kalsifikatlar bilan birga (9 yildan so‘ng) kechishi;

III bosqich – suyak yuzasining 1/3 qismidan kam bo‘lmagan keng erroziyalar, epifiz osteolizi, yumshoq to‘qimalarning zichlanishi va oxaklanishi (10-15 yildan so‘ng).

Diagnoz Rim mezonlari (1963 y.) asosida qo‘yiladi:

- siydik kislatasining erkaklarda 0,42 mmol/l dan, ayollarda 0,36 mmol/l dan oshishi;

- tofuslar;

- sinovial suyuqlikda va to‘qimalarda natriyli siydik kislota tuzi kristallarini mikroskopik va kimyoviy tekshirishlarda aniqlanishi;

- to‘liq klinik remissiyadan 1-2 xafta o‘tgach to‘satdan o‘tkir podagrik artrit xuruji poydo bo‘lishi.

Xondrokalsinoz (psevdopadagra) – pirofasfat artropatiyalar guruxiga kirib, bo‘g‘im tog‘aylarida va sinovial to‘qimalarda kalsiy tuzlari mikrokristallarining o‘tirib qolishi bilan ifodalanadi.

Diagnostik mezonlar:

- o‘tkir podagrasimon artrit (asosan tizza, kaft-barmoq, bilak-kaft usti bo‘g‘imlarida)

- tog‘aylar oxaklanishining R⁰- belgilari;

- sinovial suyuqlikda va tog‘aylarda kalsiy tuzlari monokristallarini aniqlanishi;

- xondrokalsinozga olib keluvchi omilning mavjudligi (asosan artrit bilan birga) bemorning yoshi (qariyalar), Vilson – Kanovalov kasalligi, bo‘g‘imlar nostabilligi, neyrotrofik artropatiya, gipotireoz, uzoq vaqt glyukokortikosteroidlar bilan davolanish, o’ilaviy xondrokalsinozning aniqlanishi;

Nazariy qism o‘tkazilishi kichik guruxlarda.

Ushbu uslubni talabalarning bir biri bilan fikr almashinishib o‘qishini qo‘llash uchun ishlatish lozim bu esa talabalarning faolligi oshiradi. O‘z fikriga ega bo‘lib unda turub olishga vaziyat hal qilishning samarali usullarini topishga va birga muloqat qilishga o‘rgatadi. Povыshaet stepen vovlechennosti uchastnikov. Mavzuga mansub «Osteoartroz va podagra». Har bir guruxga bittadan topshiriq.

1. 
   Reaktiv artritda artrit xususiyati.
   
2. 
   Klassifikatsiya osteoartroz.
   
3. 
   Klassifikatsiya podagra.
   

Ushbu savollarga javob olgan o‘qituvchi talabalarning mavzuga tayyorgarlik darajasi haqida ma’lumotga ega bo‘ladi.

№	Baho	a’lo	yaxshi	qoniqarli	qoniqarlisiz	yomon
	O‘zlashtirish%	100%-86%	85%-71%	70-55%	54%-37%	36% undan kam
1	Nazariy qism	20-17,2 ball	17-14,2 ball	14-11 ball	10,8-7,4 ball	7,2 ball

4.2. Taxlil qismi

4.2.1. Vaziyatli masalalar:

Vaziyatli masalalar:

1. 
   52 yoshli bank xodimi UAShga o‘ng tizza bo‘g‘imida shish va og‘riqqa shikoyat bilan muroajat qildi.
   

Qo‘shimcha ma’lumotlar: (masala yechish jarayonida taqdim etiladi).

Bemor anamnezidan oxirgi yillarda oyoq bosh barmog‘i og‘riq va shish kuzatilgan, so‘ngra tovon bo‘g‘imida paydo bo‘lgan bo‘lib ibuprofen qabul qilganda yo‘qorlgan. Chekadi (kuniga 1 qutti), go‘shtli va spirtli ichimliklarni istemol qilishni xush ko‘radi. 2 yil muqqadam zaxm bilan og‘rigan.

Semiz. Tizza bo‘g‘imi shishgan, usti qizargan, issiq va xarakati chegaralangan. QB 135/89 sim ust. Terisi qizg‘ich toza. Ichki a’zolar o‘zgarishsiz. Tana indeksi - 35,5.

Hb- 133 g/l; Er-3,9x10/12 l; L- 10,2x10/9 l. SOE- 15 mm/ch. UST tuzlar mochevoy kislotlar, nnostey. EKG - o‘zgarishsiz. Rentgen tizza bo‘g‘imi - «shtamp». Mochevaya kislota - 789 mmol/l. Kreatinin qolnda- 0,088 mmol/l. Qand qonda - 4,5 mmol/l. umumiy xolesterin 7,3 , mmol/l. UZI buyrak chap buyrakda konkrementlar.

1. Yuqoridagi belgilar va shikoyatlar kuzatiladigan kamida to‘rta kasallikni ko‘rsating;

2. Birlamchi diagnoz;

3. Diagnozni tasdiqlash uchun samarali tekshirish usullari;

4. ushbu patologiyaga qanday rentgen manzara xos

5. UAV taktikasi va davolash tamoyillari;

2. 45 yoshli erkak kasbi oshpaz UAShga oyoq bosh barmog‘i tovon va distalpanja bo‘g‘imlari arosi og‘rishiga shikoyat qiladi. Og‘riqlar asosan kechasi, ko‘pincha spirtli ichimliklar va ko‘p go‘sht maxsulotlari istemol qilaganda xuruj tutadi. O‘zini 5 yildan buyon bemor xisoblaydi. Xuruj vaqtida indometatsin qabul qiladi. 3 yildan beri kuchli xurujlar vaqtida siydik yo‘llaridan tosh chiqadigan bo‘lgan. Onaschi ham xuddi shunday patologiya bo‘lgan.

To‘g‘ri tashxisni tanlang

1. 
   Birlamchi tashxis
   
2. 
   Qanday tekshiruv usuli tasdiqlaydi?
   
3. 
   UAV taktikasi
   

№	JAVOBLAR	Maks. ball	To‘liq javob	Noto‘liq javob	Qoniqarsiz javob
1.	Podagra. Podagrik poliartrit Buyrak tosh kasalligi	30	20-30	5-19	0-4
2.	Qon va sutkalik diurezda mochevoy kislotani aniqlash. Rentgenografiya bo‘g‘im va buyrak. UZI buyrak.	30	20-30	5-19	0-4
3.	Dieta purin moddasini chegaralab. Ko‘p suyuklik pite. Allopurinol. YaQNDVS	40	30-40	5-29	0-4