“Tasdiqlayman ” Buxdu agronomiya va biotexnologiya fakulteti dekani: H. T. Artikova

Boshlang’ich hajmdan farqi

Boshlang’ich o’lchami
Suvda turgandan keyin
Osh tuzi eritmasida turgandan keyin

3-mashg`ulot. Hujayra shirasining bosim kuchini plazmoliz
usulida aniqlash
Mashg`ulot uchun kerak-yatoqlar: o`sayotgan o`simlik bargi yoki qizil piyoz, ustara, preporaval nina buyum oynasi, qoplagich oyna, mikroskop, tigelcha yoki soatoynasi, filtr qog`oz , 1,0n. osh tuzi(NaCl) eritmasi(1l da 58,5g) distillangan suv, probirkalar bilan shtativ, neytral qizil rangli eritmalar(1:500), shishiga yozadigan qalam, laboratoriya termometri.
Hujara shirasining osmotic bosimi, undagiosmotik aktiv moddalr Vang-Goff qonuniga muvofiq quyidagi tenglama bilan aniqlanadi:
P=R*T*C*i;
Bunda P-osmotik bosim kuchi(atm)
R-gazlar konstantasi(o`zgarmas son=0.0821)
T-absolyut temperature(+273⁰)+xona temperaturasi
C-iztonik konsentratsiya
i-izotonik konsentratsiya(saxaroza uchun 1 ga, NaCl uchun 1,5 ga teng)
Hujayra shirasi osmotic bosimini aniqlashning bir nech usuli bo`lib, bular ichida krioskomik va plazmatik usullari keng qo`llaniladi. Plazmztik usul tirik o`simlik hujayralarining faqat gipertonik eritmalarda plazmoliz bo`lish xususiyatiga asoslangan.
Ma`lum konsentratsiyali bir necha eritma tayyorlab olib, ularga o`simlik to`qimasining hujayrasi solinsa, plazmoliz boshlangan eritmani aniqlab olish mumkin. Bu eritmaning konsentratsiyasi hujayra shirasining konsentratsiyasiga yaqin bo`lad, bunday eritmani izotonik eritma deb qabul qilsa bo`ladi. Izotonik eritmani topib olgandan so`ng yuqorida berilgan tenglamaga muvofiq, hujayra shirasining osmotic bosimini osongina aniqlasa bo`ladi.
3-jadval