“Tasdiqlayman ” Buxdu agronomiya va biotexnologiya fakulteti dekani: H. T. Artikova

O’simlik turi	Urug’ va chigitning boshlang’ich vazni, gr			Maysalarning tajribadan keying vazni, gr
Nafas olishda sarflangan organic modda miqdori, gr.
Quritishdan oldingi vazni, gr	Quritgandan so’nnggi absolyut vazni, gr	Suv miqdori, % hisobida	Quritishdan oldingi vazni, gr	Quritgandan so’nnggi absolyut vazni, gr	Suv miqdori, % hisobida	Bir hafta davomida, gr	% hisobida
a	b	c	a1	b1	c1	j	z
Mosh
Chigit
Makkajo’xori

11-mashg`ulot. Fotosintez intensivligini yarim barg usulida aniqlash.


Mashg`ulot uchun kerak-yaroqlar: paxta, makkajo`xori, kungaboqar, tut va boshqa o`simliklar, namuna olinadigan parma, byuslar, analitik tarozi, kuritkich shkafi, CaCl<sub>2</sub> tuzi solingan sulfat kislota quyilgan eksikator. Bu usul bilan fotosintez vaqtida to`plangan organic modda miqdori hisobga olinadi. Tajriba uchun olinadigan burglar simmetrik tuzilgan bo`lishi kerak.
Ishning borishi. Bunda tanlab olingan bargni yarmidan ertalab karton qog`oz yoki katta probka ustida namuna olinadigan parma yordamida 5-10 ta o`yib olinadi. So`ngra tezda og`irligi aniqlangan byuksga solinadi va tarozida tortiladi. Barg doiralari solingan byuks tortilgandan keyin quritgich shkafda 2 soat davomida doimiy og`irlikka kelguncha quritiladi. Keyin byuks quritgich shkafdan olib, eksikatorda sovitiladi. Eksikatorda sovitilgan barg doiralari solingan byuks tana tortiladi va yana quritgich shkafdan olinib, eksikatorda quritiladi. So`ngra quritgich shkafdan olib yana tortiladi. Bu ish doimiy og`irlik hosil bo`lguncha takrorlanadi.



Fotosintez protsessini yarim barg usulida aniqlash: a- bargning markaziy tomiri;
b – bargning namuna olinadigan qismlari; c – bargning qolgan qismi

Oradan 2-3 soat o`tgandan keyin o`simlikdagi bargning ikkinchi yarmidan yana shuncha (5-10 ta) doira namuna oladigan parma yordamidan o`yib olinadi vabuni ham byuksda doimiy og`irlikka qarab 1 soat mobaynida 1 kv. m barg yuzasida to`plangan organic moddaning miqdori aniqlanadi. Bargning ertalabki quruq og`irligi bilan kunduzi quruq og`irligini farqidan fotosintez protsessidan hosil bo`lgan organic maddalarning miqdori aniqlanadi. Olingan bitta doira barg yuzasida Pr² tenglamasi bo`yicha aniqlab tajribada olingan barg doiralarining umumiy soniga ko`paytiriladi. Shu yo`l bilan tajriba uchun olingan bargning umumiy sathida hosil bo`lgan organic modda va undan 1m² barg sathida 1 soatda hosil bo`lgan organic modda miqdori proportsiya yordamida aniqlanadi. Masalan, olingan 10 ta barg doirasining yuzi 5 kv.cm gat eng bo`lib, unda 4 soatda 0,001 g organic modda to`plangan bo`lsa, shu barg yuzasining 1 kv. m (10000 kv.m) sathida to`plangan organic modda miqdori x gat eng bo`ladi.

15 cm² 0,001g
10000 cm² x
x=
demak, 1 kv.m barg yuzasida 4 soatda 6,3 g organic modda to`plangan bo`lsa, 1 soatda esa (6:3:4) 1,57 g hosil bo`ladi. Shu bilan fotosintez intensivligi (1,57) aniqlanadi.