“Tasdiqlayman ” Buxdu agronomiya va biotexnologiya fakulteti dekani: H. T. Artikova

Eritmalar konsentratsiyasi
Rangli eritmaning yo’nalishi
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9

5-mashg`ulot. Transpiratsiya intensivligini tarozida tortish
usulida aniqlash.
Mashg`ulot uchun kerak-yaroqlar: analitik tarozi, qaychi, scalpel, kalka yoki millimetrlarga bo`lingan qog`oz, suv, petri likobchasining qopqog`i ,ip.
Transpiratsiya protsessi o`simliklarni yer ustki organlaridan suvining bug`lanishi bo`lib, oddiy suv bug`lanishidan farq qiluvchi fiziologik jarayondir. Fitofiziologiyaning ko`rsatishicha transpiratsiya intensivligi bilan oddiy suv sathidagi bug`lanish urtasidagi nisbati, transpiratsiyaning haqiqiy fiziologik protsses ekanini ko`rsatadi. Transpiratsiya intensivligini aniqlashda tarozida qayta tortish usuli keng tarqalgan eng qulay usullaridan biridir.
Transpiratsiya intensivligi
Ishning borishi. Ipdan sirtmoq yasab, novdaning yuqori tomonidan bog`lanadi. Bog`langan novdani bir necha barg bilan o`simlikdan kesib olingan tarozi yelkasiga ilib, tezda 0,01 g gacha aniqlikda tortiladi va tortilgan vaqt yozib qo`yiladi. 20-30 minut vaqt o`tganidan keyin qayta tortiladi. Shundan keyin burglar sathi aniqlanadi. Buning uchun burglar novdadan uzib olinib, qog`oz ustiga bir tekis qilib yoyib qo`yiladi. So`ngra yaxshi uchlangan qora qalam bilan bargning shakli chizib olinadi. Shu tartibda qog`ozga chizilgan barg shakllariqaychida kesib olinadi va u ham taroziga tortiladi. So`ngra barg sathi quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi:
S=
Bunda S- barg sathi
c-kvadrat sathi
b-barg qog`ozdagi shakl og`irligi
a-kvadrat og`irligi
Novdaning oldingi og`irligi bilan keying og`irligi barg sathlari orqali qancha suv bug`langanini aniqlab olgandan so`ng transpiratsiya intensivligi quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi: