Statistik kuzatish uslubiyoti

Kuzatish vaqti va muddati 
- deganda statistik kuzatish qachon (qaysi 
vaqtda) va necha kunda amalga oshirilishi tushuniladi. Kuzatish vaqtini tanlash 
muhim masala.
Kritik fursat (moment) 
- bu hodisa va voqealarning ma’lum bir paytga 
bo’lgan xolatidir.

---

Statistik ma’lumotlarni to`plash va qayta ishlash usullari
25 
o’tkazuvchilarni tanlash va tayyorlash turli-tuman yo’riqnomalarni tayyorlash va 
chop etish, shunday statistik kuzatish o’tkazishni zarurligi va mohiyatini xalqga 
ommaviy axborot vositalari orqali tushuntirish kerak. Bu ishlarni qanchalik yuqori 
darajada tashkil qilsak kuzatish natijalari shunchalik yuqori va ishonchli bo’ladi. 
Har qanday statistik kuzatish o’z oldiga faqatgina haqiqatni o’zida aks 
ettiruvchi ma’lumotlarni to’plashni maqsad qilib qo’yadi.Lekin ma’lumki, real 
hayot bilan kuzatish materiallari o’rtasida hamma vaqt farq bor. Bu farq kuzatish 
xatosi deb yuritiladi. 
Statistik kuzatish xatosi o’z navbatida: 
-qayd qilish xatosi; 
-reprezentativ (vakolatli) xatoga bo’linadi. 
Qayd qilish xatolari kuzatish jarayonida faktlarni noto’g’ri aniqlash oqibatida 
paydo bo’ladi. Ular o’z navbatida: 
-tasodifiy; 
-muntazam xatolarga bo’linadi. 
 
 
Masalan, yoshi 18 bo’lsa adashib 28 yosh deb yozilishi mumkin yoki biron bir 
raqam boshqa ustunga yozilishi mumkin. Bunday xato qilishdan hech kim 
kafolatlanmagan. 
 
Masalan, hisobotlardagi qo’shib yozishlar, yo’q narsani bor deb to’ldirish va 
h.k. 
Oldindan ko’zlanmagan muntazam xatolar tasodifiy sabablar yoki ro’yxatga 
oluvchilarning o’z ishiga e’tiborsizligi natijasida paydo bo’lishi mumkin.Masalan, 
sutning yog’lilik darajasini (foiz hisobida) tekshirish kerak.Bu operatorning har kuni 
Tasodifiy xatolar
- bu qayd qilish xatolari bo’lib, ular so’roq o’tkazuvchilar 
yoki qayd qiluvchilar tomonidan qilinishi mumkin.