Statistik kuzatish uslubiyoti

Kuzatish organi 
- bu har qanday statistik kuzatishni bevosita tashkil 
qiladigan va o’tkazadigan tashkilotdir.

---

Statistik ma’lumotlarni to`plash va qayta ishlash usullari
24 
Aholi ro’yxatini o’tkazishda, sobiq ittifoq paytida, faqatgina Markaziy 
statistika boshqarmasi (MSB) kuzatish organi bo’lib hisoblanar edi. Kuzatish organi 
bo’lish uchun (kuzatish o’tkazishdan oldin, kuzatish paytida va undan keyin) juda 
katta javobgarlikni bo’yniga ola oladigan va shu ishni kami-ko’stsiz bajarishga qurbi 
etadigan tashkilot bo’lishi kerak. Bu javobgarlik o’ta muhim va boshqalardan farq 
qiladi. Masalan, aholi ro’yxatini o’tkazish organi bo’lgan tashkilot ishiga shu 
mamlakatning xalqi, hukumati va bir qancha nufuzli xalqaro tashkilotlar baho beradi. 
 
 
Odatda, aholi ro’yxatini o’tkazish uchun qish payti tanlanadi (oxirgi ya’ni, 
1989 yilgi aholi ro’yxati 12-19 yanvar kunlari o’tkazilgan), chunki bu paytda aholini 
harakati eng pastdir.
 
Aholi ro’yxati o’tkazilgan 8 kun ichida qancha o’zgarishlar bo’ladi: bir 
tomondan tug’ilish, ikkinchi tomondan o’lish, ko’chib kelish va ketish. Shuning 
uchun ham, kritik payt (moment) belgilanib, faqat o’sha momentga bo’lgan aholi soni 
aniqlanadi.Shu paytga bo’lgan aholi sonini fotosuratga olinadi desak ham xato 
qilmaymiz. 1989 yilgi aholi ro’yxatida 11 yanvardan 12 yanvarga o’tar kechasi soat 
24
00
kuzatishning kritik payti deb belgilangan edi. Bu degani, kechasi soat 23 dan 59 
minut o’tganda o’lgan odamga va soat 00dan bir sekund keyin tug’ilgan bolaga 
ro’yxat varaqasi to’ldirilmaydi, agarda teskarisi bo’lganda edi ikkalasiga ham ro’yxat 
varaqasi to’ldirgan bo’lar edik. 
Kuzatish qaerda o’tkazilsa o’sha joy 
kuzatish joyi 
deyiladi. 
Statistik kuzatish natijalari uni o’tkazishga qanday tayyorgarlik ko’rilganligiga 
bog’liq.Tayyorgarlik ishlari statistik kuzatish o’tkazishni e’lon qilishdan boshlanadi. 
Birinchi navbatda ro’yxatni aniqlash, so’rov varaqasini tuzish, kuzatish