Standartlari

4-misol. 
Pochta reklamasi bilan 
marketing kompaniyasi mijozlar 
tayyorladi va undan kamida bir yil 
bilan uch yil foydalanishni 
. 
Bu nomoddiy aktivga kompaniya raxbariyati belgilagan foydali muddatda 
masalan 18 oyda amortizatsiya hisoblashi mumkin. Mijozlar 
36 BHXS ga 

---

123 
asosan qadrsizlanib boradi. 
5-misol. 
Kamida 15 yil davomida foyda keltirishi kutilayotgan patent sotib olingan. Uni 
boshqa kompaniya 5 yildan 
uning haqqoniy qiymanining 60 % ga sotib olishni 
rejalashtirmoqda va kompaniya uni 5 yildan 
sotishni rejalashtirmoqda. 
Kompaniya patentni 5 yil davomida haqqoniy qiymanining 60 % ni 
amaortizatsiya qiladi. Har yili patentning qadrsizlanishi 36 BHXS ga asosan hisoblab 
boriladi. 
Aniqsiz atamasi cheksiz
anglatmaydi. Nomoddiy aktivning 
foydali xizmat muddati faqatgina aktivni uning foydali xizmat muddatini baholash 
paytida hisoblangan ishlash standartida saqlash uchun talab etilgan kelgusi saqlash 
sarflari darajasini hamda tadbirkorlik 
bunday darajaga erishishdagi 
imkoniyati va hohishini aks ettiradi. Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati 
aniqsizligi 
xulosa aktivni ushbu ishlash standartida saqlash uchun talab 
etilgandan ortiq rejalashtirilgan kelgusi sarflarga asoslanmasligi kerak. 
Texnologiyadagi tez 
tarixini inobatga olganda, kompter dasturiy 
oti va 
boshqa nomoddiy aktivlar texnologik eskirishlarga uchraydilar. 
Shu tufayli, ularning foydali xizmat muddati qisqa 
ehtimoli mavjud.
Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati juda uzoq yoki hattoki aniqsiz 
mumkin. Noaniqlik nomoddiy aktivning foydali xizmat muddatini 
ehtiyotkorlik bilan hisoblashni 
, biroq u noreal qisqa muddatni tanlashni 
.
Shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlardan kelib chiqadigan nomoddiy 
aktivning foydali xizmat muddati shartnomaviy yoki yuridik huquqlarning 
muddatidan oshmasligi lozim, biroq tadbirkorlik 
aktivdan foydalanishining 
kutilayotgan davriga 
holda qisqaroq 
mumkin. Agarda shartnomaviy 
yoki boshqa yuridik huquqlar yangilanishi mumkin 
cheklangan muddatga 
takdim etilsa, nomoddiy aktivning foydali xizmat muddati yangilanadigan davrni 
qamrab olishi lozim, faqatgina qachonki yangilashni tadbirkorlik 
tomonidan 
ahamiyatsiz xarajatlar evaziga amalga oshirish dalili mavjud 
. Biznes 
birlashuvidagi nomoddiy aktiv sifatida tan olingan qayta sotib olingan huquqning 
foydali xizmat muddati huquq taqdim etilgan bitimning qolgan shartnomaviy davri 
va yangilanadigan davrlarni 
ichiga olmasligi lozim. 
Nomoddiy aktivning foydali xizmat muddatiga 
etadigan ham iqtisodiy 
ham yuridik omillar mavjud 
mumkin. Iqtisodiy omillar tadbirkorlik 
tomonidan olinadigan kelgusi iqtisodiy manfaatlarning davrini aniqlashi mumkin. 
Yuridik omillar ushbu manfaatlardan foydalanish huquqi 
tadbirkorlik 
nazorat qiladigan davrni cheklashi mumkin. Foydali xizmat muddati ushbu 
omillar asosida aniqlangan davrlarning 
. 
Shu 
, quyidagi omillarning mavjudligi shuni 
, tadbirkorlik 
shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlarni ahamiyatsiz xarajatlar evaziga 
yangilay oladi:
(a) 
ehtimol tajribaga asoslangan holda, shunday dalil mavjudki, 
shartnomaviy yoki boshqa yuridik huquqlar yangilanadi. Agarda yangilash uchinchi 

---

124 
tomonning roziligi sharti ostida 
, uchinchi tomon 
roziligini taqdim etishi 
dalil mavjud; 
(b) 
shunday dalil mavjudki, yangilashga erishish uchun zarur 
har 
qanday shartlar qanoatlantiriladi; va 
(v) 
yangilashdan tadbirkorlik 
oqimi kutilgan kelgusi iqtisodiy 
manfaatlar bilan solishtirilganda, tadbirkorlik 
uchun yangilash xarajati 
ahamiyatli emas.