Glossariy Aposterior (lot a posteriori – kelib chiqadigan) – tajriba orqali EGA bo‘ladigan; tajribaga asoslangan. Aporiya

Glossariy
Aposterior (lot. a posteriori – kelib chiqadigan) – tajriba orqali ega bo‘ladigan; tajribaga asoslangan.
Aporiya (yunon. aporia, aynan. – imkoniyatning yo‘qligi) – hal etib bo‘lmaydigan ziddiyatlar.
Aristotel (Arastu) (mil.av.384-322) – qadimgi Yunonistonda o‘ziga xos falsafiy ta’limot yaratgan buyuk mutafakkir. U fan taraq­qiyotining o‘zigacha bo‘lgan barcha yutuqlarini umumlashtirib, fan­lar­ning tasnifini yaratgan. «Nikomax etikasi, «Axloqi kabir» va «Siyosat» asarlarida axloq haqidagi fikr­larni sistemalashtirib unga etika deb nom bergan. Arastu etika­sining asosida baxtga inti­lish g‘oyasi yotadi.
Atomizm – olamning asosini eng mayda bo‘linmas zarrachalar, «g‘ishtchalar» tashkil etishi haqidagi Demokrit asos solgan ta’limot.
Autentik (yunon. authentikos) – haqiqiy, asliga mos keladigan. Aforizm (yunon. aphroismos – qisqa hikmatli so‘z) – u yoki bu fikrni qisqa, aniq va ishonarli, tugallangan shaklda bayon etish. Bunday fikr­lar murakkab narsalarning mohiyatini ochib berishga xizmat qiladi. Biroq, aforizm formal logik nuqtai nazardan tushuncha ta’­rifi bo‘la olmaydi.
Donolik – yaxshi fikr, yaxshi so‘z, yaxshiamal birligi.
Donishmandlik – voqelikni nonazariy, dunyoqarash shaklida mushohada etish va boy hayotiy tajriba hamda tafakkurga asoslangan holda muhim amaliy muammolarni hal etish
Ibn Sino (980-1037)– sharq axloqshunosligining buyuk namoyan­da­si. Mutafakkir axloqni amaliy falsafa doirasiga kiruvchi naza­riya sifatida tushungan. Ibn Sinoning axloqiy qarashlari uning «Axloq ilmiga doir risola», «Burch to‘g‘risida risola»,«Nafsni po­ki­za tutish to‘g‘risida risola», «Adolat haqidagi kitob» asarlarida bayon etilgan. Ibn Sino asarlarida adolat, shijoat, iffat, himmat, saxiylik, qano­at, sadoqat, hayo, kamtarlik kabi axloqiy fazilatlarga; shuningdek ular­ning muqobili bo‘lgan: o‘g‘rilik, aldamchilik, fisqu fasod, nafrat, rashk, adovat, bo‘hton, irodasizlik, takabburlik, nodonlik kabi axloqiy illatlarga ham ta’rif bergan. Mutafakkir inson taqdirini, baxtini uning qilmishlari belgilaydi degan g‘oyaniilgari surgan.
Panteizm – (yunon. pan – barcha va theos – Xudo) – tabiat va Xudoning o‘zaro uyg‘un, ayniy ekanligini e’tirof etuvchi ta’limot.