Siyosatshunoslik

Jamiyatni jipslashtirish va birlashtirish.
Yetakchi boshqa 
davlatlar bilan munosabatlarda milliy birlikni o ‘zida namoyon 
qilishi, umumiy maqsadlar va qadriyatlar yo4ida fuqarolarni 
birlashtirishi, Vatanga, davlatga, xalqqa xizmat qilishda o‘rnak 
bo'lishi lozim.
2. 
Engmaqbul siyosiy qarorlami ishlab chiqish va qabul qilish.
Yetakchi xato qilishdan kafolatlanmagan bo‘lsa ham ijtimoiy 
vazifalarni hal qilishning eng maqbul yo‘lini topa olishlik qobi-
184

---

liyati, odatda, uning rahbarlik lavozimini egallashini oqlaydi.
3. 
Ijtimoiy hakamlik, qo ‘riqchilik, ommani qonunsizlikdan, turli
darajadagi amaldorlarning o ‘zboshimchaligidan himoya qilish,
tartibot va qonunchilikni nazorat, rag‘batlantirish va jazolash
choralari orqali saqlab turish.
4. Hokimiyat va ommaning muloqotini, siyosiy va hissiy aloqa
kanallarini mustahkamlash va shu bilan fuqarolaming hokimi-
yatdan begonalashuvining oldini olish.
Ommaviy axborot vositalari, 
ayniqsa, televideniye, shuningdek, saylovchilar bilan o‘zaro 
uchrashuvlar va boshqa tadbirlar orqali siyosiy yetakchilar omma 
bilan bevosita aloqada bo‘lishning keng imkoniyatlariga ega bo‘la- 
dilar.
5. 
Yangilanish tashabbuskori b o ‘lish, optimizjn va ijtimoiy ener-
giyani to ‘plash, ommani siyosiy maqsadlami amalga oshirishga
safarbar qilish.
Yetakchi xalq an ’analarini avaylab saqlashi, o ‘z 
vaqtida yangiliklami ilg‘ay olishi, jamiyat taraqqiyotini ta ’min- 
lashi, xalqda ijtimoiy ideallar va g‘oyalarga nisbatan ishonch 
uyg‘otishi lozim.
6. 
Siyosiy tizimni legitimlashtirish.
Bu vazifa, asosan, totalitar 
davlatlar yetakchilariga xosdir. Siyosiy rejim o ‘zini o ‘zi oqlay 
olmaganida u buni xarizmatik yetakchining alohida xususiyat- 
laridan izlashga urinadi. Masalan, bolsheviklar hokimiyatning 
ko‘p asrlik an’analarini shafqatsiz vayron etganda Marks, Lenin, 
Stalin shaxsini ilohiylashtirish orqali totalitar tizimni legitimlash- 
tirishga uringan edilar. Lekin bu urinish butun tarixda bo‘lgani- 
dek, siyosiy tizim legitimligini emas, balki faqatgina uning 
legalligini ta ’minlagan edi, xolos.
M a’lumki, sobiq Ittifoqning inqirozi va parchalanib ketishi 
o ‘z m ustaqilligini q o ‘lga kiritgan respublikalarda «milliy 
miqyos»dagi o ‘tish davri yetakchilarini jamiyat va davlat rah- 
barligiga olib keldi. Bu yetakchilar ijtimoiy-siyosiy barqaror- 
likni ta’minlash, fuqarolar ongida demokratik qadriyatlami mus­
tahkamlash, ularning siyosiy va fuqarolik faolligini oshirish, 
demokratik o ‘zgarishlar ko‘lamini kengaytirish va chuqurlash- 
tirishda siyosiy yetakchi va rahbarlar jiddiy muammolarga duch 
keldilar. Bunday sharoitlarda siyosiy yetakchidan katta mas’uli- 
yat, o ‘tkir zehn, har qanday muammoning tub mohiyatini ko‘ra
185

---

olish, jasurlik va dadillik, odamlaming tabiatini yaxshi his qilish, 
ularga ishonish, ulardagi yashirin kuch va imkoniyatlami kashf 
eta olish, yangicha siyosiy tafakkur talab etilardi. Bunday xusu- 
siyatlarga ega bo‘lgan 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom 
Karimov ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning puxta o ‘ylangan da- 
sturini ishlab chiqdi hamda 0 ‘zbekistonning salohiyati buyukli- 
giga, uning o‘tmishda jahon tamadduniga katta hissa qo‘shga- 
niga asoslanib, kelajagi ham buyuk bo‘lishi to ‘g‘risidagi g‘oyani 
ilgari surdi. Turli sessiya va boshqa anjumanlarda nafaqat yutuq- 
larimiz, balki hali hal qilinmagan muammolar, iqtisodiy mu- 
rakkabliklar, islohotimiz nimalarda oqsab qolayotgani haqida 
so‘zlab, jamoatchilikni, rahbarlarni bu muammolarni bartaraf 
etishga chorlamoqda. Shu munosabat bilan Prezident I. A. Kari- 
movning «Qachonki rahbarning yuragi ham, qo‘li ham toza 
bo'lsa, tamadan, g'arazdan yiroq bolsa, uning tabiatida qat’iy- 
lik bilan vazminlik, talabchanlik bilan aql-zakovat uyg‘un bo‘lsa, 
faqat shundagina u odamlarning g‘am-tashvishini o ‘z qalbidan 
o‘tkazishga qodir bo‘ladi»', deb ta’kidlashi bejiz emas, albatta.
Prezident tomonidan turli muassasa va tashkilotlar rahbar- 
lari oldiga qo'yilgan talablar sud va huquqni muhofaza qilish 
organlari xodimlariga ham taalluqli bo‘lib, ularning mas’uliya- 
tini kuchaytirishga qaratilgandir. Chunki «Bu sohada xizmat 
qiladigan odamlar o ‘zining professional va fuqarolik burchini, 
o ‘z vazifasini qanchalik halol va sidqidildan ijro etishi, hech 
mubolag‘asiz, butun hokimiyatning obro‘si va kishilarimizning 
adolatga ishonchi qay darajada bo‘lishini belgilaydi»2.
0 ‘zbekistondagi hozirgi siyosiy yetakchilikning o‘ziga xos 
jihatlari xususida xorijlik mutaxassislarning ham fikr-muloha- 
zalari e’tiborga loyiq. O czbekistondagi siyosiy tizim va boshqa- 
ruvdagi xususiyatlami tahlil qilish, ulaming fikrlaricha, bu yerdagi 
yetakchilikda ijtimoiy-siyosiy vaziyat taqozo etayotgan o ‘ziga 
xos avtoritarizmni ham, sharqona demokratiya bilan uyg‘un- 
lashgan xarizmatizmni ham, islohotchilikni ham, demokratizm