Siyosatshunoslik

1. Konservatorlar —
jamiyatni o ‘z holatida saqlab qolishga 
qaratilgan faoliyat olib boruvchilar.
2. Reformatorlar —
hokimiyat tarkibini keng qamrovli islo- 
hotlar vositasida tubdan o'zgartirishga intiluvchilar.
3. Inqilobchilar —
odatda, qurol kuchi bilan boshqa ijtimoiy 
tuzumga tez, sakrash orqali o‘tishni rejalashtiruvchilar.
Hozirgi zamon siyosatshunosligida yetakchilaming 4 ta yig‘ma 
timsoli aytib o ‘tiladi:
183

---

1) bayroqdor yoki buyuk inson;
2) xizmatchi;
3) savdogar;
4) o‘t o‘chiruvchi.
Bayroqdor yetakchi
voqelikni o‘zicha ko‘ra bilish, jozibali 
ideal, ommani qiziqtira olish qobiliyati bilan ajralib turadi. Lenin, 
Gitler, Martin Lyuter King, Humayniylar bunday yetakchilar- 
ning tipik vakillari bo‘lishgan.
Xizmatchi yetakchi
ham o ‘z tarafdorlari va saylovchilarining 
manfaatlarini ifoda etishga intiladi va ular nomidan ish ko‘radi.
Savdogar yetakchi
uchun o‘z g‘oya va rejalarini chiroyli qilib 
ko‘rsatish, ulaming afzalligiga fuqarolarni ishontira olish hamda 
bu g‘oyalarni «sotib olishga» majbur qilish va shuningdek, ularni 
amalga oshirishga ommani jalb etish xosdir.
0 4 o ‘chiruvchi yetakchi
dolzarb ijtimoiy muammolarga 
yechim topib, davming muhim talablarini mo‘ljalga oladi. Uning 
xatti-harakati aniq vaziyatga ko‘ra aniqlanadi.
Real hayotda yetakchilikning bu to ‘rt ideal timsoli, odatda, 
sof holda emas, balki aralash holda uchraydi.
Yetakchilaming vazifalari 
ular faoliyatining bosh yo‘nalishidir. 
Vazifalar doirasi siyosiy tartibot, fuqarolik jamiyatining yetukligi, 
aholi turmush darajasi kabi omillarga bog‘liq bo‘lib, birinchidan, 
jamiyatdagi vaziyatni tahlil etish va baholashni mo‘ljallovchi 
tashxisni; ikkinchidan, ijtimoiy muammolarni hal etishga xizmat 
qiluvchi faoliyat yo‘nalishi Va dasturini aniqlashni; uchinchidan, 
maqsadlami amalga oshirish uchun ijrochilamf (amaldor shaxslar, 
omma) safarbar etishni qamrab oladi.
Yetakchining vazifalarini yanada aniqroq tavsiflash ham 
mumkin. Bu aniq jihatlarga quyidagilarni kiritish mumkin:
1.