Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

1.4. Simob (I) kationining reaksiyalari
Simob (I) tuzlari suv bilan ta'sirlashib gidrolizlanadi, shundan uning eritmalarini tayyorlashda ularga tegishli kislotalar qo'shiladi.
Analitik kimyoda asosan Hg₂(NO₃)₂ ishlatiladi, uning eritmasiga 1:1 HNO₃ eritmasi qo'shiladi.
1. O'yuvchi ishqorlar — NaOH va KOH eritmalaridan bir necha tomchisi 2-3 tomchi Hg₂(NO₃)₂ eritmasiga tomizilsa, qora rangli Hg₂O cho'kma hosil bo'ladi:
Hg₂(NO₃)₂+ 2KOH=Hg₂O↓+ H₂O + 2KNO₃
Hg₂²⁺ + 2OH^-=Hg₂O↓+ H₂O
2. Ammiak eritmasi simob (I) ioni bilan qora rangli cho'kma hosil qiladi:
Hg₂Cl₂ + 2NH₄OH=Hg↓+ NH₂HgCl↓ + NH₄⁺ + H₂O + Cl^-
2Hg₂(NO₃)₂+ 4NH₄OH=[OHg₂NH₂]NO₃↓+ 2Hg + 3NO₃^- + 3NH₄⁺ + 3H₂O
3. Natriy yoki kaliy karbonat ta'siridan simob (I) ioni karbonat cho'kma hosil qiladi. Simob (I) karbonat tezda parchalanadi:
Hg₂CO₃= HgO↓+ Hg↓+ CO₂
4. Xlorid kislotaning 3-4 tomchi eritmasi 3-4 tomchi Hg₂(NO₃)₂ eritmasiga qo'shilsa, oq rangli Hg₂Cl₂ cho'kma hosil bo'ladi:
Hg₂(NO₃)₂ + 2HC1=Hg₂Cl₂↓ + 2HNO₃
5. Vodorod sulfidning 3-5 tomchi eritmasi 2-3 tomchi Hg₂(NO₃)₂ eritmasiga aralashtirilganda, qora rangli Hg₂S cho'kma tushadi:
Hg₂²⁺ + H₂S=HgS↓+Hg↓+2H⁺
6. Qalay (II) xlorid Hg₂(NO₃)₂ tuzining 2 tomchi eritmasiga 2-3 tomchi qo'shilsa, Hg₂²⁺ioni qora cho'kma Hg₂Cl₂ yoki qora cho'kma tarzida Hg metali hosil qilib cho'kadi:
Hg₂(NO₃)₂ + SnCl₂=Hg₂Cl₂↓+ Sn(NO₃)₂
Hg₂Cl₂ + SnCl₂=2Hg+ SnCl₄