Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

7. Kaliy xromat eritmasidan Hg₂²⁺ tuzining issiq eritmasiga bir necha tomchi tomizilganda, qizil rangli Hg₂CrO₄ cho'kma hosil bo'ladi:
Hg₂²⁺+CrO₄^2-=Hg₂CrO₄↓
Cho'kma HNO₃ ta'sirida eriydi.

1.5. Qo'rg'oshin kationining reaksiyalari
Qo'rg'oshinning nitrat, atsetat, xlorat va perxloratlari suvda eruvchan bo'lib, ular suvli eritmalarda rangsiz.
1. O'yuvchi ishqorlar va ammiak eritmasi ta'siridan qo'rg'oshin (II) ioni kuchli kislotalar va mo'l ishqorda eriydigan oq rangli cho'kma hosil qiladi:
Pb²⁺ + 2OH^-=Pb(OH)₂↓
Pb(OH)₂ cho'kma amfoter. Ishqorlarda eriganda plyumbitlar hosil bo'ladi:
Pb(OH)₂ + 2NaOH = Na₂PbO₂ + 2H₂O
2. Sulfat kislota va eruvchan sulfatlar 2-3 tomchi Pb(NO₃)₂ eritmasiga 4-5 tomchi tomizilsa, PbSO₄ ning oq cho'kmasi hosil bo'ladi:
Pb(NO₃)₂+ H₂SO₄= PbSO₄ ↓+ 2HNO₃
Olingan cho'kmaga ozroq NaOH eritmasi quyilib, aralashma qizdirilsa, cho'kma erib plyumbitlar hosil bo'ladi:
PbSO₄ + 4NaOH = Na₂PbO₂ + Na₂SO₄ + 2H₂O
PbSO₄ + 4OH = PbO₂^2- + SO₄^2- + 2H₂O
Qo'rg'oshin sulfat, shuningdek, 30 % li ammoniy atsetat yoki ammoniy tartrat bilan qizdirUganda ham eriydi:
2PbSO₄+ 2CH₃COONH₄ = [Pb(CH₃COO)₂ PbSO₄ ]+ (NH₄)₂SO₄
PbSO₄ + 2C₄H₄O₆^2- = Pb(C₄H₄0₆)₂ + SO₄^2-
PbSO₄ cho'kmasi xlorid va nitrat kislotalarda ham HSO₄^- ionining hosil bo'lishi tufayli qisman eriydi:
PbSO₄ + HNO₃= Pb²⁺ + HSO₄^-+ NO₃^-
Bundan shunday xulosa kelib chiqadiki, PbSO₄ ni to'la cho'ktirish uchun eritmadagi kislotalar yo'qotilishi kerak. BaSO₄ ning eruvchanligiga esa eritmadagi kislotalar sezilarli ta'sir ko'rsatmaydi, chunki uning eruvchanlik ko'paytmasi (K_s°=l,l•10-¹⁰) PbSO₄ning eruvchanlik ko'paytmasidan (K_s°=l,6•10^-8) 145 marta kichikdir.
3. Kaliy yodid eritmasi Pb(NO₃)₂ ning 3-4 tomchi eritmasiga 4-5 tomchi qo'shilca, PbJ₂ ning sariq cho'kmasi hosil bo'ladi:
Pb(NO₃)₂ + 2KJ=PbJ₂ + 2KNO₃
Pb²⁺+2J=PbJ₂
Probirkadagi hosil bo'lgan cho'kma ustidagi eritmaga 8-10 tomchi distillangan suv va sirka kislota quyib qizdirilsa, cho'kma erib ketadi. Probirka sovuq suvga tushirilsa, yaltiroq oltinsimon-sariq kristallar cho'kadi. Cho'kmaga bir necha tomchi KJ tomizilsa, uning erishi kuzatiladi: