Qonun ijodkorligi bosqichlarini muhokama qilish orqali vaziyatga huquqiy baho bering

legal (ruxsat berilgan) sharhlash
ham 
mavjud. Legal sharhlash qonun bilan bunday vakolat ruxsat etilgan organ tomonidan amalga oshiriladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 109-moddasi 3-qismiga asosan, O‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyaviy sudi Konstitutsiya va qonun normalariga sharh beradigan yagona organdir. Bu sharhlash 
legal normativ bo‘lib, barcha davlat organlari, korxonalar, tashkilotlar, jamoat birlashmalari, mansabdor 
shaxslar va fuqarolar uchun majburiydir. 
Kazual sharhlash
umummajburiy xarakter kasb etmaydigan, balki huquqiy normani aniq hodisa, hayotiy 
holatga qo‘llash uchun ko‘zlangan rasmiy talqin etishdir. Kazus – hodisa, hayotiy fakt. Kazual sharhlash sud 
va boshqa vakolatli organlar tomonidan ko‘rilayotgan va hal qilinayotgan aniq ishlar bo‘yicha tegishli 
normaga beriladi va faqat shu ish uchun majburiydir. 
Sud organlari har bir fuqarolik, jinoiy, ma’muriy va boshqa ishlarni ko‘rayotganda tegishli huquqiy normalar 
bilan bu ishlarni ko‘rib, hal qilish chog‘ida huquqiy normalarni kazual sharhlaydi. Sudning har bir fuqarolik 
ishi bo‘yicha chiqargan qarori yoki jinoiy ishlar bo‘yicha chiqargan hukmi huquqiy normani kazual (kazus) 
sharhlash asosida amalga oshiriladi. 
Huquqiy normalarni subyektga ko‘ra sharhlashning ikkinchi turi norasmiy sharhlashdir. 
Norasmiy sharhlash
– huquq mazmunini shunday sharhlashni nazarda tutadiki, bunda sharhlash maxsus vakolat berilmagan 
organlar yoki shaxslar tomonidan amalga oshiriladi, sharhlash natijalari majburiy ahamiyat kasb etmaydi, 
yuridik oqibatlarga sabab bo‘lmaydi. Norasmiy sharhlashning ahamiyati, uning ishonarliligi, ilmiy 
asoslanganligi hamda ushbu faoliyatni amalga oshirayotgan shaxslarning shaxsiy obro‘-e’tiboriga bog‘liqdir. 
Masalan, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga sharhlar, Jinoyat kodeksiga sharhlar, Fuqarolik 
kodeksiga sharhlar shular jumlasidandir. 
Norasmiy sharhlashning oddiy, kasbiy va doktrinal kabi turlari mavjud. 
Oddiy sharhlash
huquqiy faoliyat sohasida mutaxassis bo‘lmagan fuqarolar kundalik hayotda yuzaga 
keladigan huquqqa oid hodisa va harakatlarga nisbatan o‘zlarining subyektiv fikrini bildirishi hamda o‘zining 
huquqiy 
bilimi 
darajasida 
huquqqa 
oid 
masalaning 
mazmunini 
aniqlashdir.