Qonun ijodkorligi bosqichlarini muhokama qilish orqali vaziyatga huquqiy baho bering

Qonunchilik tashabbusini sub’ektlari doirasini muhokama qilish orqali vaziyatga huquqiy baho bering. 
Huquq ijodkorligi 
– vakolatli davlat organlari va mansabdor shaxslarning (referendum chog‘ida – butun 
xalqning) huquq normalarini o‘rnatish, o‘zgartirish, takomillashtirish va bekor qilishga yo‘naltirilgan maxsus 
faoliyatidir. Huquq ijodkorligi faoliyatiga nafaqat yangi huquqiy normalar o‘rnatish, balki ilgari chiqarilgan 
normativ-huquqiy qoidalarni o‘zgartirish va bekor qilish ham kiradi. Davlat huquqiy normani o‘rnatish yoki 
ma’qullash orqali huquqni qo‘llash va huquqni qo‘riqlashdek serqirra, murakkab jarayonlarga turtki beradi. 
Huquq ijodkorligi tufayli vujudga keltiriladigan huquq normalari davlat organlarining turli xil rasmiy 
hujjatlarida aks ettiriladi. Bunday rasmiy hujjatlar normativ-huquqiy hujjatlar deb ataladi. Huquq ijodkorligi 
davlat xarakteriga ega bo‘lgan aktiv faoliyatdir. Davlat organlari jamiyat taraqqiyoti ehtiyojlaridan kelib 
chiqqan holda ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solish funksiyasini amalga oshirib boradilar. 
Xalq, davlat hokimiyat va boshqaruv organlari, mansabdor shaxslar yuridik normalarni o‘rnatuvchi subyektlar 
sifatida e’tirof etiladi. Shu ma’noda huquq ijodkorligining turlari haqida so‘z yuritish mumkin.
Huquq ijodkorligining quyidagi turlari mavjud: 
1) Xalqning bevosita huquq ijodkorligi.
Xalq tomonidan amalga oshiriladigan huquq ijodkorligining eng 
yorqin ifodasi referendum – davlat va jamiyat hayotining o‘ta muhim masalalari bo‘yicha umumxalq ovoz 
berishidir. 
Referendum huquq ijod etishning alohida shakli sifatida xalqning o‘z irodasini bevosita bayon etishi 
hisoblanadi. Bu huquqiy normalar yaratishning o‘ta nufuzli turi bo‘lib, referendum natijalari davlat hokimiyat 
organlarining bironbir tarzdagi tasdiqlashiga muhtoj emas. Referendum yo‘li bilan qabul qilingan hujjat 
mamlakat hududida oliy yuridik kuchga ega bo‘ladi va faqat referendum orqali bekor qilinishi yoki 
o‘zgartirilishi mumkin (O‘zbekiston Respublikasining «Referendum to‘g‘risida»gi Qonunini 1-moddasi). U 
qat’iy irodaviy mazmundaga siyosiy-yuridik institutdir. Mohiyat-e’tibori bilan referendum davlatning u yoki 
bu qarorining xalq ovozi bilan tasdiqlanishi, shu orqali unga uzil-kesil va umummajburiy xususiyat baxsh 
etilishidir. Xalqning intilish va istaklari, manfaat va irodasini aniqlash hamda qonun darajasiga ko‘tarishda 
referendum eng samarali usul hisoblanadi. «Xalq huquq ijodkorligi» tushunchasining butun mazmuni, barcha 
qirralari birgina «referendum» instituti orqali batafsil ochilmaydi. Xalqning bevosita huquq ijodkorligi ancha 
keng tushuncha bo‘lib, uning mazmuniga quyidagi voqeliklar ham kiradi: 
– xalqning huquq tashabbuskorligi; 
– huquqiy hujjat (qonun) loyihasining jamoatchilik (umumxalq) muhokamasi; 
– huquqiy hujjatni, qonunni xalq ovoz berishi orqali qabul qilish (referendum). 

---

Demak, 
referendum 
xalq 
huquq 
ijodkorligining 
bir, 
yakuniy 
bosqichidir.