Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

undovchi 
suhbat -
«ekskavator», ya’ni muammo, savol, qiyinchiliklarni kovlab chiqarib, 
o`quv jarayonini shakllantirishga yordam beradi. Bular: 
-
qarama-qarshiliklarni yaratishga;
-
o`quv muammolarni shakllantirishga undaydi.
b. 
Muammoga yo`naltirilgan suhbatlar.
Yo`naltirilgan suhbat
— 
topshiriq va savollarning mantiqiy tizilgan zanjiri - “lokomativ”, yangi 
bilimlarga harakatlantiruvchi, faoliyat usuli; o`quvchini qadam baqadam dars 
mavzusini yaratishga qaratilgan savol va topshiriqlarning berislishi. Bu usul 
muammoli vaziyat yaratishni talab etmaydi, balki “qaytarish” orqali ketma-ket 
bilimlar esga olinadi. 
c. 
Muammo xulosalangan suhbatlar. 
3. “Motivatsiyalangan” 
usuli orqali muammoli vaziyat yaratish. Bular 
quyidagilar: 
a. «Yorqin dog‘»
— ertak, rivoyat, tarixiy dalillar, afsona, madaniyat va 
kundalik hayotdagi voqealar orqali qiziqtiruvchi ma’lumotlar berish.
b. 
Tushunarsiz holatlarni namoyish etish
(tajriba, ko`rgazmalik). 
c. 
«Dolzarblilik»
— o`quvchilarni muammo mazmuni, ma’noni topish, 
o`quvchilar uchun mavzuning dolzarbligi.
Muammoli ta’lim mashg`ulotlarni tashkil etish va boshqarish. 
Muammoli ta’lim mashg`ulotlarini tashkil etish va boshqarish quyidagi 
bosqichlarni o`z ichiga oladi: 
- o`quv fani va darslar mavzusini o`rgatishda ular bilan bog`liq muammoli 
masalalarni belgilash; 

---

114 
- ulardan muammoli vaziyatlar hosil qilish va amalda foydalanishni 
oldindan rejalashtirib borish; 
- o`quvchilarning tayyorgarlik darajasini hisobga olish; 
- zarur o`quv vositalarini tayyorlash; 
- muammoli vaziyatdagi mavjud ziddiyatni ko`rsatish; 
- topshiriqni va uni yechish uchun yetarli shartlarni aniq bayon qilish; 
- o`quvchilarning muammoni hal etishda yo`l qo`yayotgan xatolarini, 
ularning sababini va xususiyatini ko`rsatish; 
- o`quvchilarning noto`g`ri taxminlari asosida chiqargan xulosalarni 
oqibatini muhokama etib, to`g`ri yo`lni topishlariga ko`maklashish va 
boshqalar.