Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Muammoli vaziyatni yechishda qo`llaniladigan usullar: 
- muammoni turli nuqtai nazardan o`rganish, tahlil qilish; 
- solishtirish, umumlashtirish; 
- faktlarni aniqlash va qiyoslash; 
- vaziyatga bog`liq xulosalar chiqarish; 
- o`quvchilarning o`zlari aniq savollar qo`yishi va boshqalar. 
Turli adabiyotlarda ”Hikoya ichida hikoya” deganidek, usul ichida 
usuldan foydalangan holda muammoli vaziyat yaratish texnologiyalari 
keltiriladi. 
Jumladan: 
Muammoli vaziyatlar yaratish usullarining 3 xil shakli mavjud: 
1. Klassik. 2. Qisqartitlgan. 3. Motivatsiyalangan. 
1. 
“Klassik
” usul o`z navbatida: 
a. «Hayrat bilan»
usuli ikki holat o`rtasidagi munosabatni ko`rsatadi. 
Bunda bir vaqtning o`zida qarama-qarshi dalillar, nazariy yoki nuqtai nazarlarni 
taqdim etiladi. Yoki amaliy mashg`ulotlar, savollar bilan o`quvchilarning turli 
fikrlarini rivojlantirish inobatga olinadi.
Ikkinchi holatda o`quvchilarning ilmiy va hayotiy tassavvurlari o`rtasidagi 
munosabatni ko`rsatadi. Bunda o`quvchilarning ilmiy va hayotiy tassavvurlarini 
amaliy mashg`ulot “qopqon bilan” yoki savollar orqali to`ldirish nazarda 
tutiladi. 

---

113 
Ilmiy dalillarni xabar, tajriba va ko`rgazmalar orqali taqdim qilish.
b. “Qiyinchilik bilan”
usuli orqali muammoli vaziyat yaratish. Bunda 
o‘qituvchining topshiriqlarini bajarish zarurati o‘rtasidagi munosabatni 
ko`rsatadi. O`qituvchi bajarilishi qiyin bo`lgan amaliy topshiriqlar berish va 
o`quvchilarning topshiriqlarni bajarmaganligini isbotlash orqali muammoli 
vaziyat yaratiladi.
2. 
“Qisqartirilgan”
usuli orqali muammoli vaziyat yaratish. Bular 
quyidagilar: 
a. 
Muammoli vaziyatlarni rivojlantiruvchi suhbatlar
yoki