Усмонхон алимов

 
Усмонхон Алимов

249
Утба ибн Абу Суфён ҳам ўғли Абдусомаднинг устози
­
га: “Боламга Аллоҳнинг Китобидан таълим бер, шеър­
лардан энг яхшисини, сўзларнинг энг шараф лисини 
ўргат”, деб буюрди.
Имом Шофиъий айтадилар: “Ким Қуръонни ўр ганса, 
об рўси баланд бўлади. Ким фиқҳга эътибор бер са, қадри 
билинади. Ким ҳадис ёдласа, яъни ўрганса, ҳужжати ку
­
чаяди. Ким тил ўрганишга эътибор қа ратса, табиати юм
­
шайди. Ким ҳисобни ўрганса, фикри тиниқлашади”. 
Ибн Сино “Сиёсат” китобида болалар тарбиясига оид 
қимматли фикрларни билдирган. Жумладан, бола таъ
­
лимга ақлан ва жисман тайёр бўлганида таълим беришни 
Қуръони каримдан бошлашни насиҳат қилган. Бола ўша 
вақтда алифбони ўқишни, ёзишни ва дин нинг асосий 
қоидаларини ўрганади, сўнгра шеър ёд лайди. 
Имом Ғаззолий “Иҳёу улумид­дин” китобида қу йи­
дагиларни васият қилади: “(Таълим) Қуръони ка римни, 
ҳа дисларни, тақводор кишилар ва уларнинг ҳолатлари 
ҳа қидаги ҳикояларни ўргатишдан бошла нади. Кейинроқ 
баъзи диний ҳукмлар ва ишққа тарғиб қилмайдиган 
шеърлардан ўргатилади”. 
Зеро, Ибн Қутайбанинг “Уюнул ахбор” китобида қуйи­
дагича келади: «Сақиф қабиласидан бўлган бир киши 
Валид ибн Абдулмалик ҳузурига кирди. Валид ундан 
сўради: “Қуръон ўқийсанми?” У киши: “Йўқ, эй мўминлар 
амири! Мени ишлар ва қизларим банд қилган”, деб жа
­
воб берди. Валид: “Фиқҳни би ла сан ми?” деб сўроқ қил­
ди. Аъробий: “Йўқ”, деди. Валид: “Би рор бир шеър ўқиб 
берасанми?” деб сўради. Аъро бий: “Йўқ”, деди. Шунда 
Валид ундан юз бурди. Шу пайт ўтирганлардан бири 
(Абдуллоҳ ибн Муовия) “Эй мўминлар амири, ана у­чи”, 
деб ҳалиги кишига ишора қилди. Валид эса: “Жим! Биз 
билан бирга ҳеч ким йўқ”, деб айтди». 
Ислом белгилаган қоидалардан яна бири – таъ лимни 
гўдак эсини таний бошлаганидаёқ бошлашдир. Бу пайт
­
да боланинг зеҳни соф, хотираси кучли, янги маълумот
­
www.muslim.uz

---

250
Оилада фарзанд тарбияси
ларни ўрганишга қизиқувчан бўлади. Бунга Байҳақий ва 
Табароний “Ав сат” китобида ривоят қилган ҳадис дало
­
лат. Расулуллоҳ (сол лал ло ҳу алайҳи ва саллам) ай тдилар: 
“Ёшликдаги илм тошдаги нақш кабидир”. Таъ лим­тарбия 
борасида шу каби кўплаб ҳадислар со бит бўлган. 
Аёлларнинг илм ўрганишдаги насибаси қандай?
Уламолар ва фақиҳлар фарзи айн илмларда аёллар 
ҳам эркаклар каби эканига ижмо қилишган. Ал лоҳ тао­
ло марҳамат қилади: