5-bo’lim. Suxbatlashish san’ati “G’iybatchi sizga boshqalar

Suhbat yo'nalishini nazorat qilish 
Barcha suhbatlarda faktlar va fikrlar mavjud. 
Suhbatning asl maqsadi hissiyotlar va faktlarni 
o’zaro almashishdir. Muhokama qilinayotgan faktlar 
va fikrlar bir-biriga yaqinlashadigan ijobiy 
vaziyatlarda suhbat silliq kechadi va ikkala tomon 
ham bir-biriga nisbatan mos keladi. Bunday vaziyatlarda kelishuvga erishish 
qiyin emas, chunki tomonlar o'rtasida juda ko'p fikr farqlari mavjud bo’lmaydi. 
Haqiqiy muammo shundaki, ishtirokchilardan biri suhbat o'ziga qarshi 
qaratilganligini va faktlarning buzib ko'rsatilganligini seza boshlaganidadir. Bu 
buzib ko'rsatish qasddan bo'lishi mumkin yoki noto'g'ri tushunish bo'lishi 
mumkin, bunda biror fakt ehtiyotsizlik oqibatida salbiy fikrga o'zgartiriladi. 
Suhbatdoshning mahorati ixtiloflar va keskinliklarning asl sabablarini 
tushunishdadir. Empatiya va haqiqiy tushunish fikr va haqiqat o'rtasidagi 
ziddiyatni bartaraf etishga yordam beradi. Mohir suhbatdosh har doim o'z 
manfaati uchun dalillarni fikrlardan ajrata oladi. 
Suhbatning uchta mumkin bo'lgan yo'nalishi mavjud. U sizga qarshi, sizga 
qaratilgan yoki sizdan uzoqlashishgan bo’lishi mumkin. Suhbatdoshingiz sizning 
fikr va faktlaringiz bilan rozi bo'lmasligi va sizning nuqtai nazaringizni butunlay 
rad qilishi mumkin (ya'ni, suhbat sizga qarshi bo'ladi) yoki u siz bilan rozi bo'lishi 
va sizning gaplaringizni qo'llab-quvvatlashi mumkin (ya'ni, suhbat siz tomon 
siljiydi). U sizning so'zlaringizni rad etmasdan, sizning bayonotingizni qabul 
qilishdan oldin o'zgarishlarni taklif qilishi mumkin (ya'ni, suhbat sizdan 
uzoqlashadi). Malakali suhbatdosh suhbat qaysi yo'nalishda ketayotganini biladi.
Salbiy javoblarni boshqarish 
Qarama-qarshilik va rad etish, odatda, odamning silliq suhbat o’tkazishini
buzadi. Bu sodir bo'lganda, sabr-toqatli bo'lish va boshqa tomonni nuqtai nazarini 
tushunayotganligini ko'rsatish va kelishmovchilik yoki rad etishning aniq 
sabablariga javob berish orqali o’z dalilingizga ishontirishga harakat qilish 
muhimdir. Rad etish yoki kelishmovchilikni ikkinchi - rozi bo'lmagan shaxsning 
shaxsiy sabablari bilan bog'lamang. Ijobiy fikr bilan, salbiy javoblarni quyidagicha 
hal qiling: 
■
Boshqa odamning ijobiy niyatlariga shubha qilmasligingizni ko'rsating. 
Suhbatni nazorat qilish - bu 
kerakli vaqtda ijobiy va 
mazmunli tinglash va 
gapirish qobiliyatini 
anglatadi.

---

9 
■
“Siz haqsiz, lekin…” kabi iboralarni ishlating. Boshqa odamning dalillarini 
butunlay rad etishdan saqlaning. 
■
Salbiy iboralarni ishlatmang. "Balki siz bilmassiz..." deyishning o'rniga "Balki 
bilarsiz..." so'zini ishlating. "Ehtimol" dan foydalanish imkoniyatni bildiradi, 
ammo ishonchni emas. 
■
Shubha, kelishmovchilik yoki rad etish belgilari aniq bo'lganda, suhbatni 
to'xtatib turing va hozirgacha muhokama qilingan narsalarni umumlashtiring va 
boshqa odamdan xulosa to'g'ri yoki yo'qligini so'rang. Ularning xulosani qabul 
qilishlari kelishuvning birinchi qadamidir. 
■
Keyinchalik nima qilish kerakligini so'rab, keyingi kelishuv uchun ushbu 
psixologik yutuqdan foydalaning.
■
Boshqa odamni uning tashvishlari bilan o'rtoqlashishingizga va uning 
tashvishlarini yodda tutishingizga ishontiring. Shuningdek, ularning 
tashvishlariga qanday javob berishingiz haqida batafsil ma'lumot bering. 
■
Nihoyat, inkor va kelishmovchiliklarga duch kelganda hech qachon 
umidsizlikka tushmang, xafa bo'lmang yoki g'azablanmang. Hissiy reaktsiyalar 
mantiqiy ishontirish qobiliyatingizga ta'sir qiladi.