5-bo’lim. Suxbatlashish san’ati “G’iybatchi sizga boshqalar

Rad etish va kelishmovchilikni ko'rib chiqish 
Suhbat ba’zan so
'
l tomonga siljishi mumkin, bu holda u sizdan uzoqlashadi 
va sizga qarshi bo’lishi mumkin yoki o'ngga, kelishuvga o'tadi. Chapdagi suhbat 
parallel yoki ba'zan bir-biridan ajralib turadi, o'ngdagi suhbat esa ketma-ket. 
Suhbat davomida bu reaktsiyalar nimani anglatishini tushunish rad etish va 
kelishmovchilikni qanday boshqarishni bilishga yordam beradi. 
1. Inkor: Agar sizning fikringiz butunlay rad etilgan bo'lsa, bu masala 
bo'yicha keyingi muhokama qilish imkoniyati yo'qligini bildiradi. Shuning uchun 
suhbatni tugatish kerak. Misol uchun, agar nomzod imtihonni tugatish uchun 
nazoratchidan ko'proq vaqt so'rasa, so'rov rad etiladi, chunki imtihon shartlari 
buni qat’iy rad etadi. 
2. Kelishmovchilik: rad etish va kelishmovchilik o'rtasidagi nozik farqni 
tushunish kerak. Masalan, o'n to'rt yoshga to'lmagan, qonuniy ravishda mehnatga 
jalb qilinishi mumkin bo'lmagan bolalarga ishlashga ruxsat berish kerakmi yoki 
yo'qligini muhokama qilaylik. Bola oilaviy og'ir sharoitlarda ishlasa ruhsat etiladi. 
Faraz qilaylik, jamiyatimizda bolalar mehnatiga yo'l qo'ymaslik uchun hech 
qanday aniq holatlar hisobga olinmasligi kerak degan fikrga egasiz. Boshqacha 
qilib aytganda, siz bolalarga ishlashga ruxsat berish fikrini rad etasiz, hatto qiyin 
sharoitlarda ham. Aytaylik, taklifni rad etish o'rniga, siz bunga qo'shilmaysiz va 

---

10 
ehtimol insoniylik nuqtai nazaridan bunday vaziyatlar har bir bola uchun alohida-
alohida hal qilinishi kerakligini aytasiz. Bunday vaziyatda muhokamani davom 
ettirsa bo’ladi. (Muhokama paytida "men sizning gaplaringizga butunlay 
noroziman" deb aytmaslik kerak, aksincha, "men siz aytayotgan narsaga 
qo'shilmayman" yoki "nima deyatgoningizga ishonchim komil emas" deb aytish 
yaxshidir. Shunday qilib, odamning fikriga emas, balki uning nuqtai nazariga 
qo'shilmaslik kerak.) 
3. Mulohaza: Boshqa shaxs sizning taklifingizni rad etmasa va uning 
asosliligiga ishonch hosil qilish uchun uni qo'shimcha muhokama qilmoqchi yoki 
tekshirmoqchi bo'lsa mulohaza nuqtasiga to’xtaladi. Shu nuqtada, boshqa odam 
sizning fikringiz yoki taklifingizni qabul qilishi uchun qo'shimcha ma'lumot taklif 
qilishingiz kerak. 
4. Kelishuv: Bu fikr yoki taklifning har ikki taraf tomonidan qabul 
qilinishining ijobiy ifodasidir. Bu keyingi harakatlarga turtki bo’lishi mumkin. 
5. Majburiyat: Bu muvaffaqiyatli suhbatning xulosasi. Muhokama qilingan 
fikr-mulohazalar yoki takliflar qabul qilinadi va ularni amalga oshirish bo'yicha 
qarorlar qabul qilinadi. Ushbu bosqich barcha suhbatlarning maqsadi 
hisoblanadi.