5-bo’lim. Suxbatlashish san’ati “G’iybatchi sizga boshqalar

Ketma-ket suhbatni mashq qilish 
Ikki kishi mohirlik bilan boshqariladigan tarzda suhbatlashganda, ular 
suhbatni bir-birining gaplariga ketma-ket kelgan bayonotlar berish orqali amalga 
oshiradilar. Ikki tomonning bayonotlari o‘rtasida mantiqiy bog‘liqlik bo’ladi. 
Tinglovchi aytilayotgan gaplarni diqqat bilan qabul qiladi va unga qo'shilish va o'z 
pozitsiyasini aniq bayon qilish uchun tegishli vaqtni kutadi. Tinglovchi suhbatni 
bog'langan va ketma-ketlikda davom ettiradi. Shunday qilib, qisqa vaqt ichida 
g'oyalar va fikrlar tizimli shaklda rivojlanadi. Ikki kishining ketma-ket suhbati har 
doim samarali bo'ladi. Ammo bu ikkinchi tomon birinchi tomonning so'zlariga 
yaxshi ahamiyat bersagina sodir bo'ladi. Shundan so‘ng tinglovchi aytilgan gaplar 
ustida fikr yuritishi, ma’ruzachining dastlabki bayonotidagi muhim g‘oyalar 
haqida ko‘proq ma’lumotga ega bo‘lishi va masalani yanada chuqurroq 
o‘rganishga hissa qo‘shishi mumkin. 
Reflektsiya va empatiyadan foydalanish 
Og'zaki muloqotda eng muhim ko'nikma boshqa odamga chinakam qiziqish 
ko'rsatishdir. Buning uchun ikkala ishtirokchi ham kerakli kalit so’zlarni tanlab, 
ularning ma'nosi haqida fikr yurita olishi kerak. Misol uchun, Ismoil: "Men buni 
qila olishimga ishonchim komil emas", dedi deylik. Ismoilning so'zlarida asosiy 
umidsizlik va rad etish tuyg'usini qayd etadi. Ismoilga 
o'z fikrini yanada ko'proq ifodalash imkoniyatini 
berish uchun Ismoilga shunday deyishi mumkin: “Buni 
o'zgartirish uchun nima qilish mumkin?” Bu Ismoilga 
o'z his-tuyg'ularini yanada aniqroq va tushunish bilan ochib berishga imkon 
beradi. 
Birovning bayonoti fikr bildirishda juda ehtiyotkor bo’lish kerak. Avvalo, 
boshqa odamning his-tuyg'ularini aniq va to'g'ri tushunish kerak. Keyin, odamga 
Fikr bildirishdan yoki 
boshqalarning fikriga javob 
berishdan oldin, siz boshqa 
odamning aytganlarini qabul
qilishingiz, tahlil qilishingiz va 
baholashingiz kerak.
Og'zaki muloqotda eng 
muhim ko'nikma boshqa 
odamga chinakam 
qiziqish ko'rsatishdir.

---

16 
javob berishda empatiya va qiziqishni ko'rsatish kerak. Bunda o'z so'zlarini 
qo'llab-quvvatlash uchun ijobiy tana tilidan foydalanish kerak bo’ladi. Biror narsa 
haqida fikr yuritishdan maqsad, boshqa odamga uning his-tuyg'ularini yanada 
aniqroq tushunishga yordam berishdir. Shuning uchun, boshqa odam tomonidan 
ifodalangan his-tuyg'ularni yana takrorlash mumkin - bu ularning bayonotlarini 
o'zgartirmasdan va yangilik qo'shmasdan, ob'ektiv ravishda amalga oshirilishi 
kerak. Ularning so'zlarini tanqid qilmaslik yoki shubha ostiga qo'ymaslik kerak. 
Biror kishining tana tili boshqa odamning fikri haqida haqiqiy qiziqayotganligini 
ko'rsatishi kerak. Shunday qilib, ko'z bilan aloqa qilish, boshni ijobiy qimirlatish 
va boshqa odam uchun samimiy qayg’urayotgan ko’rinishda gapirish muhimdir.