5-bo’lim. Suxbatlashish san’ati “G’iybatchi sizga boshqalar

Kun tartibi nazorat sifatida 
Rasmiy uchrashuvlar uchun birinchi talab - muhokama qilinadigan masalalarning 
to'liq kun tartibini muhokama qilish ketma-ketligi tartibini tayyorlash. Kun 
tartibida qaysi masalalar qachon ko'rib 
chiqilishi va ularga qancha vaqt ajratilishi 
ko'rsatiladi. Ishtirokchilarga muammolarni 
tushunishlari va o'z nuqtai nazarlarini 
bildirishlari uchun zarur kun tartibini oldindan 
tarqatish tavsiya etiladi, shunda ishtirokchilar 
yig'ilishdan 
oldin 
boshqa 
hujjat 
va 
ma’lumotlarni o'qishlari mumkin. 
Kun tartibi munozaralar o'tkazish uchun 
zaruriy asos yaratadi. Shuningdek, ular munozarani davom ettirish uchun 
imkoniyatlar yaratadi. Puxtalik bilan tayyorlangan 
kun tartibi jarayonni nazorat qilish uchun birinchi 
qadamdir. Rahbar har doim tegishli fikrlardan 
chetlangan ma'ruzachilarning e'tiborini jalb qilish 
uchun undan foydalanishi mumkin. 
Kun tartibi, shuningdek, har bir masalani boshida 
muhokama qilish uchun tegishli vaqt ajratib, uchrashuvning davomiyligini 
aniqlashga yordam beradi. Ehtiyotkorlik chorasi sifatida kun tartibiga rahbarning 
ruxsati bilan boshqa har qanday masalani ko'tarish/muhokama qilish qoidalarini 
kiritish kerak. Kun tartibi odatda taklif qilingan sana, joy va vaqt ko'rsatilgan 
holda yig'ilish uchun bildirishnoma/taklifnoma bilan birga yuboriladi. 
Rahbar 
Yig'ilishlarga ish yuritishni tartibga solish va o'tkazish vazifasi yuklatilgan 
shaxs rahbarlik qiladi. Yig'ilish davomida rahbarning qarori yakuniy so'z sifatida 
qabul qilinishi va barcha ishtirokchilar tomonidan hurmat qilinishi kerak. 
Rahbarlik qiluvchi yig'ilishlarni o'tkazish qoidalarini to'liq bilishi kerak. U 
yig'ilishda a'zolar, a'zo bo'lmaganlar, taklif qilinganlar va kuzatuvchilarning 
huquq va imtiyozlarini bilishi kerak. Shuningdek, u a'zolarning ovoz berish 
huquqlarini va agar kerak bo'lsa, ovoz berish qanday o'tkazilishini bilishi kerak. 
Eng muhimi, raislik qiluvchi muhim masalalarga diqqatini qaratib, qarama-
qarshiliklarni emas, balki yechimlarni topish maqsadida ketma-ket, bogʻlangan va 
mazmunli muhokamalar uchun sharoit yaratib, suhbat yoʻnalishini nazorat qila 
olishi kerak. Raislik qiluvchi yig'ilishni jadval bo'yicha boshlaydi va birinchi 
navbatda kun tartibini to'liq o'qib chiqish yo'li bilan ish olib boradi, agar kun 
tartibi uzoq bo'lsa, majlisning birinchi qismidagi kun tartibni o'qib chiqadi. 
Kun tartibi munozaralar 
o'tkazish uchun zaruriy asos 
yaratadi. Shuningdek, ular 
munozarani davom ettirish 
uchun qulay imkoniyat 
beradi. 
Raislik qiluvchi muhim 
masalalarga e'tibor qaratish va 
qarama-qarshiliklarni emas, balki 
yechimlarni topishga qaratilgan 
ketma-ket, bog'langan va 
mazmunli muhokamalar uchun 
sharoit yaratish orqali suhbat 
yo'nalishini nazorat qila olishi 
kerak. 

---

21 
Agar kun tartibi yig'ilishdan oldin a'zolar 
o'rtasida tarqatilgan bo'lsa, barcha hujjatlar 
o'qilgan va kun tartibi hammaga tushunarli deb 
taxmin qilish mumkin bo’ladi. Keyin yig'ilishda 
muhokama qilishni talab qiladigan masalalarni 
ko'rib chiqadi. Aynan shu nuqtada muhokamani mazmunli qilish va uni nazorat 
qilish uchun muloqot qobiliyatlari talab qilinadi. Yig'ilish davomida a'zolar kun 
tartibiga kiritilmagan suhbatlarga ham kirishishlari mumkin, unda har qanday 
mavzu doirasida yoki mavzudan tashqari masalalar ko'tariladi. Muhokama ham 
shaxsiy tanqidga aylanishi mumkin. Ba'zida ob'ektivlik yo'qolishi mumkin, bu esa 
yig'ilishning chalkashliklarga va samarasiz tortishuvlarga olib kelishi mumkin. 
Suhbatni nazorat qilish orqali buni oldini olish mumkin. 
Rahbar muhokama qilinayotgan asosiy masalaga e'tiborni qaratib, muhokamani 
tartibga solishda muhim rol o'ynaydi. U 
aytilayotgan gaplarni umumlashtirishi va 
keyin muhokama qilinayotgan mavzu bilan 
bog'lashi mumkin. Yig'ilishda har bir kishi 
muhokama qilinayotgan muhim mavzular 
bo'yicha kun tartibini kuzatishi kerak. 
Rahbar, shuningdek, avvalgi yig’ilishda 
aytilgan masalalarning hozirgi vaziyatga ta'sirini so'rab, muhokamani o'tmishdan 
hozirgi kunga olib kelishi mumkin. U o'tmishdan hozirgi kunga va kelajakka yoki 
muammoga asoslangan mavzulardan yechimga yo'naltirilgan mavzularga o'tishni 
ta'minlash orqali suhbat yo'nalishini o'zgartirish qobiliyatiga ega bo'lishi kerak. 
Eng muhimi, parallel suhbatdan qochish, bog'langan, ketma-ket suhbatni 
ta'minlash, xafa qilmasdan rad etish va tajovuzkor bo'lmasdan da'vo qilish 
ko'nikmalari uchrashuvda biznesni silliq o'tkazish uchun asosdir.