3-mavzu. Global bozorda biznes yuritish

ToT=100 
eksport va import narxlarining tengligini bildiradi. Savdo shartlari 
indeksining o‘sib borishi (
ToT>100
) mamlakat eksporti jami narxi import jami 
narxiga nisbatan ortganda har bir eksport qilingan tovar uchun yanada ko‘proq 
import tovarlar sotib olish mumkin bo‘lishini ko‘rsatadi. Avvalgidek ekport miqdori 
hisobiga ko‘proq import hajmiga ega bo‘lish imkoniyati mamlakat farovonligini 
oshiradi. Savdo shartlari indeksining kamayib borishi (
ToT<100
) mamlakat importi 
jami narxi eksport jami narxiga nisbatan ortganda har bir eksport qilingan tovar 
uchun yanada kamroq import tovarlar sotib olish mumkin bo‘lishini ko‘rsatadi. 
Avvalgidek ekport miqdori hisobiga kamroq import hajmiga ega bo‘lish oqibatida 
mamlakat farovonligi pasayadi.
Nisbiy talab va taklifning bu nisbati har qanday alohida olingan tovar uchun 
ham, butun mamlakat bo‘yicha ham to‘g‘ri bo‘ladi. Nisbiy talab va nisbiy taklif egri 
chizig‘idagi har qanday siljishlar yoki iqtisodiy o‘sish, yoki mamlakatlar o‘rtasida 
daromadning qayta taqsimlanishi parametrlarining o‘zgarishiga olib keladi. Shuning 
uchun savdo shartlarini iqtisodiy ko‘rsatkich sifatida quyidagi asosiy ko‘rinishlarda 
bo‘lishi mumkin: 

---

• Tovar yoki sof barter savdo shartlari (
commodity, net barter terms of trade
) 
- ma’lum bir tovarning eksport va import narxlarining yoki barcha tovarlar bo‘yicha 
eksport va import narxlari indekslarining nisbatidir. 
ToT = P
x
/P
im
• Daromadni ifodalovchi savdo shartlari (
income terms of trade
) - 
mamlakatning jami eksportdan kelgan tushum hisobiga qancha tovar import qila 
olishi salohiyatini ko‘rsatuvchi indeks. Bu indeks tovar savdo shartlarini eksportning 
miqdor indeksi (