“O’zbekiston tarixi” fanidan ma’ruzalar kursi

 
2-Modul: Markaziy Osiyo jahon tsivilizatsiyasining ajralmas qismi. 
 
1. O’zbekiston qadimgi tsivilizatsiya va madaniyat beshigi. 
2. Insoniyatni paydo bo’lishi xususidagi qarashlar va nazariyalar 
3.Ibtidoiy jamiyat, uni davrlashtirish va bu boradagi yangicha 
yondashuvlar. 
4. Markaziy Osiyodagi poleolit, mezolit, eneolit va bronza davri 
yodgorliklari 
5. Bronza davridagi ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar. 
6. “Avesto” insonning ma’naviy hayotini shakllantirishdagi o’rni 
 
1. O’zbekiston qadimgi tsivilizatsiya va madaniyat beshigi. 
Insoniyat qadim-qadimdan o’z davriga xos turmush tarziga, moddiy va 
ma’naviy madaniyatga, ya’ni ma’lum darajadagi tsivilizatsiyaga ega bo’lgan. 
Davrlar o’tishi nitijasida, insoniyat tsivilizatsiyasi darajasi o’sib, rivojlanib, 
takomillashib borgan. Bu jarayon odamlarning mehnat qilish usuli, qanchalik 
darajada moddiy va ma’naviy boyliklarni yaratib va ko’paytirib borishi bilan 
bog’liq kechgan. U yoki bu tsivilizatsiya haqida so’z borganda insoniyatning 
yashash uchun kurashi, tinimsiz mehnati, ma’naviyat va ma’rifatga intilishi 
tufayli o’zi uchun yaratgan va madaniy qulayliklari-ov va mehnat qurollari, 
kiyim-bosh, uy-joy va oilaviy munosabatlari, ishlabchiqarish usullari, maishiy 
xizmat vositalari, ijtimoiy ongi va ma’naviy dunyosi, ijtimoiy-siyosiy, axloqiy-
huquqiy, munosabatlari darajasi asosida tavsiflanadigan ma’lum bir tarixiy davr 
tushuniladi. Masalan, qadimgi SHarq tsivilizatsiyasi, Antik Yevropa 
tsivilizatsiyasi, Islom tsivilizatsiyasi, Xristian, hozirgi zamon tsivilizatsiyasi 
kaabi tushunchalarda insonlarning iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy hayoti, turmush 
tarzi, axloqi, bilim saviyasi, mehnat qurollari va boshqa jihatlari 
mujassamlashgan bo’ladi.
 
Ilk tsivilizatsiyaga doir eng muhim belgilardan, davlatning paydo bo’lishi, 
yozuvning vujudga kelishi, dehqonchilikning hunarmandchilikdan ajralib 
chiqishi, jamiyatning sinflarga bo’linishi, shaharlarning paydo bo’lishi kabi 
belgilarda ko’rinadi.
 

---

14 
Hozirgi tsivilizatsiyaga xos muhim belgilardan, huquqiy davlatning 
mavjudligi, 
butun 
jahon 
miqyosida 
ijtimoiy 
mehnat 
taqsimotining 
rivojlanganligi, kommunikatsiya tizimining mavjudligi, planetar ong, planetar 
axloqning shakllangani kabilarda ko’rish mumkin. Har bir mintaqada 
tsivilizatsiya davriy nuqtai nazardan erta yoki kechroq, o’ziga xos tarzda 
shakllanib, rivojlanib borgan.Tarixiy ilmiy tadqiqotlar bizning vatanimiz- 
O’zbekiston insoniyat tsivilizatsiyasining qadimgi o’choqlaridan biri 
ekanligidan dalolat bermoqda.