|
Mavzu: Psixologik xizmat tizimida oilaviy psixoterapiyaning o'rni
Reja:
1.Oilaviy psixoterapiya haqida ma’lumot
2.Oilaviy terapiya turlari
3.Oilaviy maslahatga yondashuvlar
1.Oilaviy psixoterapiya haqida ma’lumot
Oila psixoterapiyasi
Oila psixoterapiyasi maxsus oila azolaridagi uchraydigan va o‘zaro munosabatni tiklash uchun qo‘llanadi.
Oila psixoterapiyasining maqsadlari quyidagicha:
- shikoyatlar to‘planadi;
- o‘z muammolarini aytib chiqadilar;
- modifikatsiya;
- qo‘shimcha yechim yo‘llarini izlanadi;
-muammoga sabab bulayotgan oila azo bilan mulokot olib boriladi;
- korreksiya;
- disfunksional xulq-atvor aniqlanadi;
- Oila azolarining muammolari o‘z yechimiga ega bo‘la boshlaydi, ular o‘rtasidagi aloqa mustaxkamlanadi.
Oilaviy o‘tkaziladigan terapiyaning konsepsiyasi.
Oilaviy o‘tkaziladigan terapiya savollari
Javoblar
Ota-onalar:
Xar bir bola g‘amxo‘r ota-ona ga ega bo‘lishga xaqlidir. Ona – bola uchun eng yaqin inson bo‘lib xisoblanadi, bolani turli xil yemon faktorlarda asrovchi, g‘amxur insonidir. Ona professioanal tarbiyachi bo‘lib… bolani tarbiyasi xamda psixik va jismonan rivojlanishiga kata axamiyat beruvchi insondir. U farzandini tarixini, va dinini yaxshi bilibgina qolmay xurmat xam qiladi. aka-uka va opa-singillari: Oilaviy aloqalar tabiiy yo‘l bilan bog‘lanadilar. Ikki xil jinsdagi opa-ukalar bir oilada opa uka bo‘lib birga yashaydilar.Bu farzandlar birga onalari bilan oilaviy aloqalarni bog‘lab o‘z umrlari davomida shu aloqani mustaxkamlab birgalikda xayet kechiradilar.
Uy:
Xar bir oila o‘zining shaxsiy xonadonini quradi. Uy o‘zining atmosferasiga ega bir
qo‘rgon bo‘lib xisoblanadi. o‘zining uyi ichida bolalar zavq olib katta bo‘lishadi.
Bolalar uy ishlarini birgalikda taqsimlab katta bo‘lishadi. Oiladagi g‘am va kayg‘uni
birgalikda bosib o‘tishadi.
Kishlok: qishloq bir necha oilalar va xonadonlardan tashkil bo‘ladi. o‘z kishloklarida bolalar
birgalikda o‘ynab , taqsil olib katta bo‘ladilar. Kishlokda bolalar xamjixatlikka, bir
biriga bo‘lgan mexrga o‘rganadilar. qishloq bola tarbiyasida juda katta axamiyatga
ega. Bir biriga bo‘lgan, kattalarga Bo‘lgan, xamkishloklariga bo‘lgan xurmat e’tiborga o‘rganadilar.
Oilaviy psixoterapiyada ko‘p ko‘llaniladigan psixoterapiya usullari Oilaviy
psixoterapiyada kup qo‘llaniladigan psixoterapiya usullari
Javoblar
Olaviy psixoterapiyada ko‘p ko‘llaniladigan
psixoterapiya usullariga quyidagilar kiradi.
1) jimlikdan effektiv foydalanish.
2) eshitishni o‘rganish
3) savollar yerdamida o‘kitish.
4) takrorlash (rezyumirovaniye),
5) summar takrorlash
6) aniqlash (proyasneniye)
7) konfrontatsiya
8) rollarni ijro etish,
9) bunyod qilish «tirik skulpturalarni»,
10) videomagnitofon yozuvlvrni ko‘rib, taxlil
qilib chiqish.
Mustaxkam oila belgilari.
1. Barcha oila azolari bir-birlarini tinglashadi va o‘zaro xurmatda bo‘lishadi. Sog‘lom oila-yaqinlik, sevgi va
vafodorlik tuyg‘ulari aks etgan, salbiy xissiyotlardan yiroq maskan.
2. Barcha oila azolari bir-biriga javobgar.
3. Barcha oila azolari bir-birlarini yumushlarini bajaradilar (komandirovka, kasallik paytlarida).
4. Barcha oila azolari o‘zlariga ishongan, adekvat qarashga ega bo‘lgan insonlar.
5. o‘zgalarni xurmat qila oladigan, ularni tanlovlarini rad etmaydigan, do‘stlarin xurmat qiladigan insonlar.
6. Barcha oila azolari o‘z xuquqlarini bilgan xolda ish olib boradilar.
7. Oila azolari o‘z avlod tarixlarini biladilar va o‘z madaniyatilariga egadirlar.
8. Oila azolarida malum bir chegara mavjuddir, bu esa ular o‘rtasida muvozanatni saqlab turishda yordam
beradi.
9. Oilada pozitiv ruxda tarbiyalanib, xazil-xuzil xam ishlatiladi.
10. Ruxiy xolatga xam etibor qaratiladi.
11. Kungilxushliklarga xam vaqt ajratiladi.
12. Ovqat vaqti birgalikda tanovvul qilinadi.
13. Kattalar xurmatda bo‘ladi.
14. Oila azolari o‘zlari ustilarida ishlashadi, o‘zlarini rivojlantiradilar.
15. Oila azolari qiyin bo‘lgan vaziyatlarda uyalmasdan mo‘taxassisga murojaat qiladilar.
Sistemali buzilish turlari.
- «Normativ vaqtinchalik o‘zgarishlari» bu turdagi buzilish xayotiy qiyin vaziyatlarda yani bola tug‘ilishida,
kasb o‘zgartirishda, kuchib ketishda, oilani tashlab ketayotganda yuzaga chikqadi.
- «Sistemali o‘zgarishlar» malum turmush sharoitlarida (ayol bolalari katta bo‘lganidan keyin ishga tushishi,
Kaynona o‘limidan so‘ng erning bebosh bo‘lib qolishi) oilaviy krizis paydo bo‘lishi.
- «Sistemali travma» — ruxiy yoki jismoniy qiyinchiliklar, o‘lim tasirida bo‘ladi.
Oila psixoterapiyasida 3 etap mavjud:
1) Ko‘shilish.
Turlari:
- ko‘maklashish – oila qonun qoidalarini xurmat qilish.
- taqlid qilish – oila uslubini ishlab chiqish.
2) Terapevtik so‘rovnoma ko‘rinishi. asosiy maqsad xar bir oila azosining erishgan yutuqlari.
3) Oila munosabatlarining qayta tiklanishi, oila gomeostazini to‘g‘rilash natijasida erishiladi.
Oila psixoterapiyasining vazifalari:
- simptoma tanqidi;
-oila struktura tanqidi;
- oila tanqidi.
Guruxda uzini tutish turlari.
Turlari
Tarifi
Umumiylashgan tur.
Individual oriyentirovka yaxshi rivojlangan.
Yo‘naltirilgan tur.
Taqlid qilishga qaratilgan, o‘zini mustaqil fikri
bo‘lmagan oila azosi maslaxatlashgan xolda
oila bilan ish ko‘radi.
Boshqaruvchi tur
Barcha oila azolarini o‘ziga tobe qilgan xolda
ish olib boradi.
Xamkor tur.
Oila azolari bilan maslaxatlashgan xolda
xamkorlikda ish olib boradi.
Guruxli psixoterapiya usullari.
Usuli.
Tarifi. Guruxli diskussiya. Gurux diskusssiyasi 3 turdagi mavzuda bo‘ladi: biografik, tematik va interaksion. Psixodrama. Guruxli psixoterapiya usuli bo‘lib, muammolarni rollar orqali spontan namoyon qilishdaniborat. Psixogimnastika. Bu usul yordamida so‘zlarsiz xarakat natijasida bemordagi kechinmalAr yuzaga chiqadi. U 3ta qismdan tashkil topgan: tayyorlov, pantomimika, tugallanish. Proyektiv rasm. Gurux yoki individual tarzda xar bir qatnashchiga qalam, qogoz, kraska berib,30 daqiqa davomida rasm chizishga buyuriladi. Shu rasmlar muxokama qilinib, qo‘shimcha informatsiya yig‘iladi. Muzikoterapiya.
Bu psixoterapevtik metod, davo maqsadida kullanadi.
4 xil effekt kuzatiladi: 1) emotsional aktivlashish;
2) kommunikatsiya yani insonlar orasidagi
munosabat yaxshilanadi; 3) Psixovegetativ
jarayonlarni yaxshilaydi; 4) Estetik talabni
rivojlantiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
