Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

Чимчилаш белгиси. 
Кўкракнинг ён ёки олди томонида иккала қўлнинг 
бош ва кўрсаткич бармоқлари билан 2-3 мм оралиғида тери қаватларини 
ушлаб (бунга тери ости ёғ қавати кирмайди) уни тери бурмаси йўналиши 
кўндалангига, ўнг ва чап қўл бармоқлари билан қарама-қарши томонга 
сурилади. Чимчилаган ерда геморрагик доғнинг пайдо бўлиши қон томир 
мўртлигини ошганидан далолат беради. 
Болғача белгиси. 
Перкуссия болғачаси билан ўртача куч билан бола 
оғриқ сезмайдиган даражада тўш суягига уриб кўрилади. Терида геморрагик 
белгини пайдо бўлиши ҳам қон томир мўртлигини ошганини кўрсатади. 
Дермографизм 
- бу тери қон томирларининг механик таъсиротга 
нейровегетатив ҳарактерга эга бўлган жавобидир. Буни текширишда ўнг қўлни 
кўрсаткич бармоғи тирноғининг ён томони билан ёки болғачанинг дастаси 
билан кўкрак ёки қорин терисига, юқоридан пастга қараб чизилади. Бунда 
механик таъсирот йўлларида пайдо бўлган пушти рангдаги чизиқ бир неча 
сониядан сўнг йўқолади. Оқ йўл (оқ дермографизм) ни пайдо бўлиши бу 
симпатик-тоник реакцияни ошганлигини кўрсатади. У одатда экссудатив 
диатезда, скарлатинада учрайди. Пушти ёки қизил йўл (қизил 
дермографизм) бироз узоқроқ сақланса, бу вегетонияни, қон томир тонусининг 
пасайганлигини кўрсатади. Кўпинча бу менингитда, ичак токсикозида 
кузатилади. Менингитда дермографизм тезда пайдо бўлиб, қизил кенг бўлади 

---

223 
ва узоқ сақланади. Аралаш дермографизм четлари оқ йўллик қалин чизиқ 
билан ўралган пушти ёки қизил йўл, қон томир дистониясида кузатилади. 
Тери ости ёғ қаватини текшириш. 
Болани кузатганда тери ости ёғ 
қаватининг ҳажмига ва тақсимланишига аҳамият бериш зарур, аммо уни 
баҳолашда фақат пайпаслаб кўрилгандан сўнг хулоса чиқарилади. Бунда тери 
ости ёғ қаватининг ўғил ва қиз болаларда танада тақсимланишига (айниқса 
балоғат ёшида) алоҳида аҳамият бериш керак. Ўнг қўлни бош ва кўрсаткич 
бармоғи билан тери ва тери ости ёғ қаватини қўшиб бурма ҳосил қилиб 
ушланади. Шу тариқа бир ерда эмас, бир неча ерда тери ости ёғ қаватининг 
қалинлиги консистенцияси, шиш бор йўқлиги аниқланади. Тери ости ёғ 
қаватининг қалинлиги қуйидаги тартибда аниқланади: аввал қоринда -киндик 
атрофида ва ундан ташқарида, сўнгра кўкракда - тўш суягининг чеккасида, 
кураклар орасида, оёқ қўлларда- соннинг ички юзасида ва елкада, юзда- 
лунж атрофида. 3 ёшгача бўлган соғлом болаларда тери ости ёғ қавати 
қалинлиги қуйидаги кўрсаткичларга эга бўлади. 
Юзда - лунж соҳасида - 2-2,5 см, қоринда - киндик соҳасида - 1-2 см, 
танада, ўмров ва курак суяклари соҳаси остида 1-2 см, қўл-оёқларда елканинг 
орқа-четки соҳасида 1-2 см, соннинг ички 
соҳасида - 3-4 см..