O‘zbеkiston rеspublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi farg‘ona jamoat salomatligi tibbiyot instituti

Qiska javobli misollarga javoblar:
1.94,2sm
2.74,6sm(bu ko‘rish mumkin bulgan oxirgi qator).
3.Uzunligi 92,0ni tashkil qiladi(bu ko‘rish mumkin bo‘lgan oxirgi qator).Uzunlikni og‘irlikka aylantirish uchun 0,7 ni ayirib tashlang. Bo‘yi 91,3 tashkil qilishi kerak.


Interaktiv usullar.


Rotatsiya usuli.Bu usul mavzuni kichik guruxlar bilan aloxida va butun guruxlar bilan taxlil etishga asoslangan.Xar bir kichik gurux 30 minut davomida 3 ta topshirikni taxlil etadi, keyingi 15 minutda xamma birgalikda taxlil kiladi.Auditoriyaga bir necha nashrlangan topshiriqlar osib chikiladi.Xar bir kichik gurux (2 3 kishi) 10 min,davomida muxokama qilib o‘z variantlarining javobini yozib oladilar,keyin boshka topshirikka utadilar va shu tariqa davom etadilar.Har bir gurux o‘zlarini javobini uzini rangli ruchkasida yozadilar. 10 minutdan so’ng topshiriqlar almashtiradi.1 gurux 2 topshiriqni,2 gurux 3 , 3 gurux 1 topshirikni bajaradi.Gurux o‘zidan oldingi gurux bergan javoblarni o‘qib, qo‘shimcha kiritadi.Bunda takroriy javoblar bo‘lmasligi kerak.Yana 10 minutdan keyin keyingi topshiriqqa o‘tadilar va o‘qiydilar,o‘zlarining javoblari bilan to‘ldiradilar.15 minutdan so’ng taxlil qilinadi.Optimal javob topilib,daftarga yoziladi.Bu usul mavzuni jamoa bilan taxlil etishga qaratilgan.Xar xil rangli ruchkadan foydalanish,xar bir gurux bergan javobni baholashda qulay xisoblanadi.Javoblar oldindan nomerlab quyilib,turli javoblarni sanashda qulay xisoblanadi.Eng ko‘p javoblarni bergan kichik guruxlar maksimal ballarni olishadi
Gurux talabalari 3 ta guruxchalarga bulinadi. Xar bir guruxchalarga xar-xil topshirikli 3 ta vatman beriladi.
1 -gurux: Turli yoshdagi bolalarda tana massasini aniqlashni emperik formulasini yozing: 6- oygacha, 6 oydan so’ng, 1 yoshdan katta, 10 yoshgacha, 12 yoshdan 15 yoshgacha.
2- gurux: Bolalarda tana uzunligini aniqlash emperik formulasini yozing: 1-yoshgacha, 1 yoshdan 10 yoshgacha, 12 yoshdan 15 yoshgacha.
3-gurux: Ko’krak kafasi aylanasini aniqlash emperik formulasini yozing: 1 yoshgacha, 1 yoshdan katta bolalarda.


Testlar:


1.25 xaftadan 42 xaftagacha bulgan xomilaning tana uzunligini aniqlash formulasi :
A. p-2 sm B. p-5 sm V. P+8 sm G. P+ 10sm D. p+ 15 sm
2.Xomilani bosh aylanasini aniqlash formulasi ( p- xomilaning xaftalik muddati ).
A. 30-1 (43-p) va 30 – 0,5 (p-34) B. 32 – 1 (34 - p) va 32 – 0,5 (p- 34)
V. 33 – 1,5 (34 - p) va 33 – 1 ( p- 34)G. 34 – 2 (34 – p ) va 34 – 1,5 (p – 34 ) D. 35 – 2,5 (34 –p ) va 35 – 2 ( p – 34 )
3. 9 oylik bolaning tana uzunligi nechaga teng, to’g’ilgandagi tana uzunligi 48 sm ga teng bulsa :
A. 55,0 - 55,5 B. 57 ,0 – 57,5 V. 58,0- 58,5 G. 60,0 – 60,5 D. 69,0 – 69,5
4. 6 oygacha bulgan bolalarning o’rtacha tana massasini ortishi :
A. 600 B. 700 V.800 G. 400 D. 300
5.Bola 1 yoshda. Bosh va ko’krak aylanasi nechaga teng ?
A. 43 va 45 sm B. 46- 48 sm V. 50 – 55,5 sm G. 53 – 63 sm D. 56 – 58 sm
6.Agar bolaning tana uzunligini 100 % deb olsak, chaqaloqlarda boshning balandligi tana uzunligining necha % ni tashkil kiladi:
A. 20 va 30 B. 25 va 40 V. 30 va 45 G. 35 va 50 D. 40 va 55
7. Xomilaning usishiga kaysi omillar ta’sir kilmaydi :
A. gestatsiya vaktida xomilaning rivojlanishida xujayralar gipoplaziyasi
B. Onaning sogligi.V. Onaning kon gruppasi.G. Somatotrop gormonning ta’siri.D. Yuldoshning ta’siri.
8. 25 xaftadan 42 xaftagacha bulgan xomilaning tana massasini aniqlash formulasi ( p – xomila muddati xaftada ).
A. 1600 – 50 (32 – p ) va 1600 + 50 ( p- 32)B. 1300 -100 (30 – p ) va 1300 + 200 ( p- 30)
V. 1200 – 50 ( 33 - p) va 1200 + 300 ( p - 33)G. 1400 – 200 ( 32 – p ) va 1400 + 300 ( p- 32)
D. 1500 – 50 (29 – p ) va 1500 + 200 ( p- 29)
9. 3 oylik bolaning buyi nechaga teng , to’g’ilgandagi tana uzunligi 50 sm bulsa :
A. 53 sm B. 56 sm V. 59 sm G. 62 sm D. 65 sm.
10. 25 xaftadan 42 xaftagacha bulgan xomilaning ko’krak aylanasini aniqlash formulasi : ( p – xomila muddati xaftada ).
A. p – 3 sm B. p – 5 sm V. P – 7 sm G. P – 4 sm D. p – 3 sm.
11. 6 oylik bolaning tana uzunligi nechaga teng, to’g’ilgandagi uzunligi 49 sm bulsa :
A. 53 sm B.56 sm V. 59 sm G. 62 sm D. 65,5 sm.
12.Bir yoshgacha bulgan bolalarning tana uzunligini aniqlashda ishlatiladigan formulani toping:
A. 55 – 1,5 (6 - p) va 55 + 2 ( p - 6) B. 55 – 2 (6- p) va 55 + 1,5 (p - 6)
V. 66 – 1,5 (6-p) va 66 + 2,5 ( p - 6)G. 66 – 2,5 (6 - p) va 66 + 1,5 (p - 6)
D. 70 – 3 (6-p) va 70 + 1,5 (p - 6)
13.Bir yoshgacha bulgan bolalarning tana massasini aniqlashda ishlatiladigan formulani toping:
A. 8200 + 600 (6-p) va 8200 + 300 (p-6) B. 8200 + 800 ( 6 – p ) va 8200 + 400 (p - 6)V. 8200 + 400 (6 - p) va 8200 + 800 (p - 6) G. 8200 + 500 (6-p) va
8200 + 600 (p - 6)D. 8200 + 700 (6-p) va 8200 + 500 (p - 6)
14.Yangi to’g’ilgan chaqaloqlarda bosh va ko’krak aylanasi nechaga teng:
A. 34- 36 va 32 – 34 sm B. 38 -40 va 36-38sm V. 42- 43 va 44 – 45sm
G. 46 – 48 va 50 -52 sm
15.Bola buyining 2 marta ortishi kachon kuzatiladi :
A. 2 yoshda B. 3 yoshda V. 4 yoshda G. 6yoshda.
16.6 oylik bolaning tana massasi nechaga teng, to’g’ilgandagi og’irligi 3400 gr bulsa :
A. 8000gr B. 8200gr V. 8400gr G. 8600grD. 7800gr
16.Bir yashar bolaning tana massasi va tana uzunligi nechaga teng , to’g’ilgandagi tana massasi 3200 gr, tana uzunligi 50 sm bulsa :
A.10400 gr va 75,5 sm B.10200 gr va 75 sm V.10000 gr va 74 sm G.10500 gr va 76 sm .
Masala № 1.
1. Bola 2 oylik. Og’irligi - 5200gr, buyi 57 sm, bosh aylanasi 39 sm, ko’krak aylanasi 38 sm. O’rtacha usish nuktasi kindik soxasidan pastrokda, Erisman indeksi- 9,5 sm, Chulitskoy indeksi + 23 sm.
Yukoridagi ko’rsatkichlar bolani yoshiga mos keladimi?
Og’irligi = 8200 - 800 x (6-p) = 8200 - 3200 = 5000 gr.
Buyi = 66 - 2,5 (6 - p) = 66 — 10 = 56 sm.
Bosh aylanasi = 43 — 1,5 (6 - p) = 43-- 6 = 37 sm.
Ko’krak aylanasi = 45 — 2 ( 6- p) = 45 — 8 = 37 sm.
Erisman indeksi bir yoshgacha = ( + 10 dan 13,5 gacha)
Chulitskoy indeksi bir yoshgacha = + 20 - 25 sm.
Masala №2
13 yoshli qiz bola. Og’irligi - 42 kg, buyi - 155 sm., bosh aylanasi - 55 sm, ko’krak aylanasi - 67 sm. Bosh balandligi buy uzunligini 1/ 7 kismini tashkil kiladi, o’rtacha usish nuktasi simfezdan pastda. Erisman indeksi = 10,5 sm, Filippin testi (+) musbat.
Yukoridagi ko’rsatkichlar yoshiga mos keladimi?
Og’irligi = p x 5 — 20 = 45 kg.
Buyi = 130 sm + 5 sm (p - 8) = 130 + 25 = 155 sm.
Bosh aylanasi = 50 sm + 0,6 (p-5) = 50 + 4,8 = 54,8 sm
Ko’krak aylanasi = 63 sm + 3 sm (p- 10) = 63 sm + 9sm = 72 sm
Erisman indeksi = 77 — 67 = +10 sm .
Filippin testi 5 yoshdan keyin musbat.
Masala № 3.
Bola 6 oylik, to’g’ilgandagi og’irligi 2900 gr, buyi - 49 sm , Tana og’irligini, buyini, bosh va ko’krak aylanasini aniqlang. Erisman, Chulitskiy tulalik indeksini toping.
Og’irligi = 2900 + 800 x 6 = 7700 gr.
Buyi = 49 + 9 + 7,5 = 65,5
Bosh aylanasi = 43 sm
Ko’krak aylanasi = 43 sm
Erisman indeksi = Ko’krak aylanasi — tana uzunligini yarmi = 43 — 33 = + 10 sm.
Masala № 4
To’g’ilgandagi og’irligi 3000 gr , buyi – 48 sm. Bosh aylanasi 34 sm, ko’krak aylanasi – 32 sm. Bolaning xozirda og’irligi 6200 gr, buyi 59,5 sm, bosh aylanasi 40 sm, ko’krak aylanasi 40 sm . Erisman indeksi + 0,5 sm, Chulitskoy indeksi 17 sm. Bolaning yoshini aniqlang ?
Bu xamma ko’rsatkichlar 4 oylik bolaning yoshiga tugri keladi.
Og’irligi = 3000gr + 800 x 4 = 6200 gr
Buyi = 48 sm + 9 + 2,5 = 59,5 sm.
Bosh aylanasi = 43 – 1,5 (6-p) = 40 sm.
Ko’krak aylanasi = 45 – 2,5 ( 6-p) = 40 sm.
Masala № 5.
5 yoshli bolaning tana og’irligini, buyini, bosh va ko’krak aylanasini aniqlang Og’irligi = 5 yosh = 19 kg.
Buyi = 100 + 6 (p-4) = 106 sm.
Bosh aylanasi = 50 sm .
Ko’krak aylanasi = 63 sm – 1,5 (10 - p) = 63 – 7,5 = 55,5.
Masala № 6.
Bola 9 yoshda, og’irligi – 28 kg, buyi 135 sm , ko’krak kafasi aylanasi – 61,5 sm, bosh aylanasi -53 sm. Bu ko’rsatkichlar bolaning yoshiga tugri keladimi?
Og’irligi = 19 + 2 (p-5) = 27 kg.
10 + 2 xp = 10 + 18 = 28 kg.
Buyi = 130 + 5 (p- 8) = 135 sm.
Bosh aylanasi = 50sm + 0,6 (p- 5) = 52,4 sm.
Ko’krak aylanasi = 63 – 1,5 ( 10 - p) = 61,5 sm .
Masala № 7.
Bola 8 oylik, to’g’ilgandagi og’irligi 3350 gr, buyi -52 sm, bosh aylanasi 35 sm, ko’krak aylanasi -33 sm. Bolaning jismoniy rivojlanishini baxolang.
Og’irligi = 3350 + 800 x 6 + 400 (p-6) = 8950 gr.
Buyi = 52 + 9 + 7,5 + 4 = 72,5 sm.
Bosh aylanasi = 43 – 0,5 (p-6) = 44 sm.
Ko’krak aylanasi = 45 + 0,5 (p-6) = 46 sm.


Klinik o‘quv amaliyoti:
Turli yoshdagi bolalarning jismoniy rivojlanish ko‘rsatkichlarini aniqlash (bola vaznini va bo‘yini o‘lchash);
Bola bo‘yini o‘lchash tartibi quyidagicha: Qoidada 2 yoshgacha bo‘lgan bolalar bo‘yini eni taxta (buyi 80 sm, e’ni 40 sm) shakldagi gorizontal bo‘y o‘lchagich yordamida o‘lchanadi.
Bunda bolani boshini tepa qismi o‘lchagichni yuqorigi surilmas, ko‘ndalang taxtaga tekkan xolda, orkasi bilan oyoqlarini tekis qilib, yozib o‘tkaziladi. Bunda kuz kosasini pastki chegarasi tashki eshituv yo‘lining yuqori chegarasi bilan bir vertikal tekisda bo‘lishi lozim. 2 yoshdan katta bolalarda bo‘yi vertikal buy ulchagich yordamida o‘lchanadi. Bola tugri turgan xolatda buy ulchagichni usguniga boshi, kuraklari, dumba va tovonlari bilan tegib turishi lozim. Buyning ko‘rsatkichini buy ulchagichnnsh ustuni yonidagi santimetr shkalasiga qarab, bolaning boshi tegib turgan planshetning pastki qirrasi bilai o‘lchanadi. Bolani utmrgandagi buy uzunligi uni ulchagich kursisiga o‘tkazib, ustundagi ikkinchi shkalaga qarab aniqlanadi.
Odatda bolaning 2 yoshgacha vazni, maksimal 25 kg og’irlikkacha mo‘ljallangan maxsus tibbiy bolalar tarozusida aniqlanadi. 2 yoshdan katta yoshdagi bolalar vazni esa 50 kg gacha apiqlikda bo‘lgan tibbiy tarozularda aniqlanadi.