|
Yakuniy nazorat
Bilet 7
Ishlab chiqarish gimnastikasi
Akrobatik mashqlarning atamalari.
Gimnastikaning sport turlari
1. shlab chiqarish gimnastikasi — kishini sogʻlomlashtirish va mehnat unumdorligini oshirish maqsadida ish kuni davomida bajariladigan jismoniy mashqlar majmui. Mashklar ish jarayonlari xususiyatlarini hisobga olgan holda tuziladi. Amaliyotda I.ch.g .ning 2 turi mavjud: 1) odamni ish kuniga tayyorlovchi kirish gimnastikasi; 2) ish vaqtidagi badan tarbiya daqiqalari — bunda oʻtirib ishlaydiganlarga yurish, oʻtirib turish, belni bukish; tik turib ishlaydiganlarga — oyoq muskullariga dam beruvchi mashklar tanlanadi. Hoz. aqliy mehnat rivojlangan davrda I.ch.g .ning ahamiyati katta.
2. Akrobatik mashklar atamalari.
Dumalanish - tananing ketma-ket tayanchni tekkan xolda tananing aylanma xarakati (bosh orkali buralishsiz): oldinga, tomonga, tik turishkan bajariladigan orka bukilish dumalanishlar farklanadi.
Guruxlanish - tananing bukilgan xolati (yelkalarga tizzalar, tirsaklar, sikilgan, boldirni ushlash). Yotib, utirib va yarim utirish guruxlanish farklanadi.
Yumalanish - ketma-ket tayanish va boshni aylantirib ugish orkali tananing aylanma xarakati. Oldinga, uzun, kulga tayanguncha uchib, sakrash bnlan yumalanish, yuzi bilan boshka tomonga tugaydigan burilish orkali yumalanish, orkaga tizzaga tayanib orkaga yumalanish, orkaga bukilib yumalanish, yelka orkali orkaga yumalanish, kullarda tik turish orkali yumalanish.
Burilish - tanani tulik tebranish bnlan aylanma xarakati (kul, bosh yoki ikkalasiga tayangan xolda) bir yoki ikki uchish fazalari orkali.
Masalan: tomonga burilish, boshdan burilish, bir oyokka burilish, sakrash orkali burilish va b.
Orkaga burilish - tananing orkaga kulga tayangan xolda aylanma xarakati. Aylanib utish - tananing tulik aylanib utishning bir xil aylanma xarakati (uchishsiz kullarga tayanib).
Rondat - oyok tomonga tushish orkali ailanib burilib ugish. Kurbet - kuldan oyoklarga orkaga sakrash. Bukilib kugarilish - oyoklarga bukilib tayanishdan bajarilgan kutarilish. Utirib, oyoklarni ochib utirib, tizzalarga utirib bajariladi.
Salto - xavoda tananig erkin aylanishi. Oldinga salto, siltanishli salto, orka salto, yonmacha, chuzilgan, burilishli (piruet) salto farklanadi. Bir sakrab turish - silkingan oyokda katga bulmagan sakrab turish, boshkasi oldinda bukilgan, sakrash akrobatikasida boglovchi belgi sifatida ishlatiladi.
Kuprik - yoysimon, maksimal tananing bukilgan tayancha orka kilingan xolati bir kulda, bir oyokda yelkalarda kupriklar, turli kupriklar farklanadi.
Shpagat - oyokning butun uzunligi bilan tayanchga tekkan xolda maksimal ochilgan oyoklar utirishi.
Yarim shpagat - xuddi shunday xalat, fakat oldinda bukilgan oyok joylanadn.
Tik turish- oyoklarni yukoriga kilib tananing vertikal xolati.
Kurashlarda, boshda, kullarda tik turishlar farklanadn.
Mashklarni yozish koidalari va shakli.
Maksadga kura u yoki bu yozuv shakli ishlatiladi;
umumrashtirilgan, atamalashtirilgan, kiskartirilgan yoki, yozuvlashtirilgan. Yozuvlar koidalariga kiradi: gimnastik mashklarning aloxida guruxlari uchun belgilangan yozuv tartibi.
3. Sport gimnastikasi' - sportning asosiy turlaridan biri. Ayollar va erkaklarning maxsus gimnastika anjomlari (snaryadlari)da va e in mashklar boʻyicha oʻtkaziluvchi musobaqalarni oʻz ichiga oladi. Katta jismoniy kuch, chaqqonlik, qoʻrqmaslik, harakatlarni muvofiqlashtirishda aniqlikni talab etadi. Zamonaviy S.g .ga 19-asr boshida nemis mutaxassisi F.L.Yan (F.L.Jahn) asos solgan. 1973 y. Xalqaro olimpiada qoʻmitasi tasdiqlagan zamonaviy S.g . dasturiga erkaklar oʻrtasida (erkin mashqlar, otda, halqalarda bajariladigan mashqlar, tayanib sakrash, muvoziy (parallel) qoʻshpoyada va yakkachoʻpda bajariluvchi mashklar) hamda ayollar oʻrtasida (tayanib sakrash, xodada, har xil balandliqsagi qoʻshpoyada bajariladigan va erkin mashklar) oʻtkaziladigan shaxsiy va jamoa birinchiliklari kiradi. Har bir mashqda majburiy va erkin kompozitsiya boʻladi. Mashklarning bajarilishi 10 balli tizim asosida baholanadi. Xalqaro S.g . federatsiyasi FIJ (1881 y. tuzilgan)ga 100 dan ortiq mamlakat aʼzo. 1896 yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan, 1903 yildan jagʻon chempionatlari oʻtkazib kelinadi. Oʻzbekistonda S.g . keng rivojlanib bormoqda. Respublikada mazkur sport turiga ixtisoslashgan 7 ta bolalar va oʻsmirlar sport maktablari mavjud boʻlib, ularda 70 nafardan ziyod murabbiy 1000 dan ortiq oʻgʻilqizga ustozlik qiladi. Xalqaro toifadagi sport ustalari O. Chusovshpina, A. Gordeyeva 2004 y. Afinada boʻlib oʻtadigan 28yozgi Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etish uchun yoʻllanmani qoʻlga kiritdilar. Xalqaro toifadagi sport ustalari A. Fokin, A. Markelov, Oʻzbekiston sport ustalari F. Xoʻjayev, A. Ninkova, B. Gayfulina, N. Jalilova, S. Akopyans, K. Hasanov, I. Rahmatov, R. Osimov, I. Ponamarev va boshqa mamlakatimiz hamda xorijda oʻtkazilayotgan yirik musobaqalarda muvaffaqiyatli qatnashib keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
