O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta ‘lim vazirligi navoiy davlat pedagogika

I

Yaxlitlash uchun elementlarni birlashtira oladi


Axborot tayyorlaydi, harakatlar rejasini tuzadi, ijodiy topshiriqlarni bajaradi, shakllantiradi, taxminlarni tekshiradi

Baholash. Mazkur kategoriya yuqorida ko’rsatilgan barcha kategoriyal bo’yicha o’quv natijalarga erishishni va aniq ifodalangan mezonlarga asoslanib baholash mulohazalarini taqozo etadi. Ichki va tashqi mezonlar asosida baholaydi (belgilangan maqsadga mos ravishda), talaba mezonlarni ajrata oladi, ularga rioya qila oladi, mezonlarning xilma-xilligini ko’radi, xulosalarning mavjud ma’lumotlarga mosligini baholaydi, faktlar va baholovchi fikrlar orasidagi farqlarni ajratadi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: tashxislash, isbotlash, o’lchash, nazorat qilish, asoslash, ma’qullash, baholash, tekshirish, solishtirish, qiyoslash.





Blum taksonomiyasi-ta’lim maqsadlariga ko’ra tashkil etilgan biluv faoliyatning uch sohasini qamrab oluvchi iyerarxik tizimdir: kognitiv(bilish), affektiv(emotsional-qadriyatli) va psixomotor . Taksonomiyaning kognitiv faoliyatni qamrab oluvchi birinchi qismi 1956 yilda B.blum rahbarligia ishlab chiqilgan. L.Anderson va D.Kratvol 2001 yilda taksonomiyani qayta ishlab chiqdilar. Ushbu iyerarxik tizimida kognitiv jarayon ikki xol o’lchovga ega

:bilimning 4 darajasi va kognitiv jarayonning 6 darajasi. ³. Aniqlashtirilgan ushbu taksonomiyada avvalgi an’anaviy taksonomiyadagi xatolami bartaraf etishga urinishdi. Unda bilish masalalarida “nima” (fikrlash mazmuni) va “qanday qilib?” savollari , ya’ni mavjud axborot va muammo yechimidagi amallar o’rtasiga chiziq tortishdi.
Shu bilan birga, yangilangan taksonomiyada kognitiv jarayondagi tahlil va sintez darajasi birlashtirilib, yuqori darajasi yaratish darajasi deb atala boshlandi. Yaratish darajasi kreativlik, Ijodiy yo’nalganlik, mantiqiy fikrlay olish, eruditsiya (bilag’onlik), boy tasavvur, ijodiy ta’sirchanlik va tashabbuskorlik, o’z ijodkorligini to’la-to’kis namoyish etish, refleksiya qobiliyati, hissiyotga boylik, mavjud tajriba va bilimlar asosida yangi qarorlarni qabul qilish malakasini nazarda tutadi.





“Nima”ni bilishiga ko’ra bilimlar quyidagicha o’lchandi:
-I- Faktlarga asoslangan bilim;