Олабўжи романдан катта хикоя

“Ҳама обод бўлди, бўлмадим обод дастингдин...” 
Ултон бу сатрни ичида такрорлаб: “Ким обод бўлди? – деб ўйлади. 
–Билмайман... 
Балки Шўронинг оёғи етмаган жойлар обод бўлгандир... Аммо, 
бизнинг нообод бўлганимиз аниқ: қадимият вайрон... Қадриятлар, ҳа, 
маънавий эътиқодлар ҳам оёқ ости бўлган, Она-табиат эса – хавф 
остида...” 
Қўшиқ: 
 
...Чаманда булбули бехонумонман, ошёним йўқ,
 
Мисоли чуғздек вайронада ҳаргиз маконим йўқ,
 
Азизимдан жудо бўлдим, бошимга соябоним йўқ,
 
Ҳама обод бўлди, бўлмадим обод дастингдан,
 
Ки мен ҳар қайға борсам, дод этарман, дод, дастингдан!.. 
Кўзларини юмиб қолган Мунди:. 
– До-од! – деб кўкрагига урди-да, Умиднинг кифтига осилди. – 
Ўлдирди-инг! Ўлама-ан, девона! 
...Дунё шарм-ҳаёни ҳам унутгандай бурқситиб сигарет чекар, 
кўзларидан милт-милт ёш оқар эди. 
Нимани ўйлаяпти экан бу – бойвучча, оғзи полвон жувон? 
Нима армони бор? 
Дарвоқе, университетни битирган бу аёл, раҳбариятдаям ишлаб 
кўрган... ...олий маълумотли, дунёнинг пасти-баландини жуда-а 

---

341 
тушунади! 
Қизиқ: унча-мунча одамни оёғида кўрсатади-ю, оддий фаррошга 
эгачидек меҳр кўргизади. 
Афтидан, 
одамларнинг 
ўзи 
ҳақида 
нима 
ўйлаши 
ҳам 
қизиқтирмайди. Балки ғийбатлар, миш-мишлар, пичинг-истеҳозларни 
эшитавериб... 
...кўникиб кетгандир? Балки “нимаси” биландир улардан 
устунлигига мутлақ аминдир? Хуррам: 
 
...Бу олам халқи ичра дил паришон бўлмасин ҳеч ким,