Олабўжи романдан катта хикоя

...Бу киши асли мударрис оиласидан чиққан: оталари Олатоғ 

---

268 
мадрасасида дарс бераркан. Инқилобдан кейин: “Босмачиларга 
ҳомийлик қилган”, деб Ваҳмбоғ қабристонида отилган. (Айтишларича, 
уни отган қизил аскарнинг қўли шол бўлган эмиш.) 
Биз “айтишларича” деган кишилар – Султон бобо билан 
Абдуқаюм. 
Қўрбоши чолнинг айтишича эса, марҳум мударриснинг бола-
чақаси Ултоннинг бобоси – Қорақулбойлар қатори қулоқ қилиниб, 
қаёққадир ҳайдалган ва улар ном-нишонсиз йўқолиб кетишган. 
Улардан биргина Зикриёхонни олиб қолишган экан: Бек 
қўрғонидаги штабда тилмоч қилиб (У Қозон мадрасасида ўқиганида 
ўрисчани бир миқдор ўрганган экан). 
Кейинчалик, тилмочлар кўпайганиданми, у кишига ҳам бадарға 
бўлиш навбати етган. 
Бу одам Улуғ Ватан урушида ҳам бўлган: қамоқдан олиб 
“штрафной баталон”га жўнатишган экан. 
Аммо икки йилдан кейин... намоз ўқигани учун яна қамоққа 
қайтарилган. 
Домла қишлоққа қайтиб келгач, уч ой ишсиз юриб, ниҳоят... 
...Шу Қизил мозордан паноҳ топган: қоровуллик қила бошлаган. 
Ўшандан буён шу ерда. 
Домла чопони ёқаларини жуфт қилиб ушлаб: 
– Ассалому алайкум, – деди ҳеч кимга қарамай. Ва шу кўйи алик 
олиб: – Хуш кепсизлар, – дея пичирлади-да, изига қайрилди. 
Абдуқаюм синиқ илжайиб, қўли билан йўл кўрсатди. 
– Марҳамат юринглар. 
Ултон ҳушёр тортиб кетди: ҳа-а, демак, анави пешайвон олдидан 
ўтиб, ўнг томондаги қари гужум остига боришади, онасининг қабри 
ўшанинг рўпарасида. 
Юрдилар, ўтдилар, етдилар. 
Гужумнинг кўп шохлари қуриган, хаскапа инларда полапонлар 

---

269