150
raqamlarni qo'shish va ayirish harakatlarini o'zlashtiradi, ikkinchi katta bosqich esa ko'paytirish va bo'lish
qobiliyatidir. Odatda bolalar erta yoshdanoq o'rganishni boshlaydilar, shuning uchun mashg'ulotlar
o'ynoqli tarzda tashkil etiladi. O'qituvchilar bolani o'ziga jalb qilishga harakat qilishadi va unga
mashg'ulot uchun motivatsiya berishadi.
Mental arifmetika bo'yicha mashg'ulotlarni boshlashdan oldin,
o'qituvchi bilan maslahatlashing va bolani uning imkoniyatlarini ko'rish va ushbu texnikani
o'zlashtirishga tayyorligini tushunish uchun sinovdan o'tkazing. Bolaning tafakkurini rivojlantirishning
yangi, progressiv usullarini sinab ko'rishdan qo'rqmang, shunda u qanday balandlikka erishishi
mumkinligini ko'rasiz.
Darhol ko'payish: Keling, og'zaki matematikaning eng yaxshi ko'rganlaridan biri bilan boshlaylik:
har qanday ikki xonali sonni ongingizda 11 ga qanday ko'paytirish kerak, agar sirini bilsangiz, bu juda
oson.
Quyidagi vazifani tasavvur qiling:
32 x 11
Ushbu muammoni hal qilish uchun siz 3, 2 = 5 raqamlarini qo'shishingiz kerak va keyin 2 va 3
o'rtasida 5 ni qo'yishingiz kerak. Mana sizning yechimingiz:
352
Yana bir misol. Hech narsani yozmasdan va diqqat qilmasdan nima teng bo'ladi:
81 x 11?
891 ni oldingizmi? Tabriklaymiz!
Siz hali ham haddan tashqari ilhomlanmagan bo'lsangiz: men sizga bilishingiz kerak bo'lgan
narsalarning faqat yarmini ko'rsatdim. Quyidagi vazifani qabul qiling:
85 x 11
8 + 5 = 13 bo'lishiga qaramay, javob 8135 YO'Q! Avvalgi kabi, 3 raqami o'rtaga qo'yiladi, ammo
to'g'ri javobni olish uchun 8 raqamiga 1 qo'shiladi: 935
Shunday qilib, mental arifmetika - bu maxsus hisoblarda ishlash orqali odamning uyg'un
rivojlanishi uchun vosita - abakus.
Mental arifmetika darslarida ikkita miya yarim sharlari qatnashadi, bu nafaqat og'izni hisoblashda,
balki boshqa fanlarda ham ish faoliyatini yaxshilashga yordam beradi.
TEXNOLOGIYA DARSLARIDA QOG`OZDAN TO‗QISH USULLARIDAN FOYDALANIB
TURLI BUYUMLAR TAYYORLASH
D.P.Xodiyeva Nizomiy nomidagi TDPU
Boshlang‗ich ta‗lim pedagogikasi
kafedrasi dotsenti
To‗qish — bu yer kurrasining barcha xalqlarida qo‗l hunarining eng ko‗p tarqalgan qadimiy
turidir. To‗qishni ibtidoiy odam o‗tlar va daraxt po‗stlaridan turmush predmetlarinn to‗qib san‘atga
aylantirdi. Ming yillar davomida to‗qish vositasida naqshlar yaratildi va ular murakkablashib bordi va
unint asosida, nihoyat oqibatda, to`qimachilik dunyoga keldi. Har qanday gazlama ham o`zaro to‗qilgan
iplardan tarkib topadi.
Do'stlaringiz bilan baham: