O. X. Xamidov universitet rektori, rais

b асосли тўғри тўртбурчак юзидан кичик бўлиши табиий, демак аc
< bc тенгсизлик бажарилади. Тўғри тўртбурчак томонининг 
узунлиги ҳар доим мусбат. Демак, мусбат а, b ва c  сонлари учун 

---

144 
бу геометрик муҳокама бажарилади. Агар улар орасида манфий сонлар қатнашса иш қандай 
кечади? – 5 < 3 тенгсизликни олайлик. Ҳар иккала томонини 2 ва – 2 га кўпайтирамиз. Яна 
геометрия ѐрдамга келади: 
Агар а < b ва c > 0 бўлса, унда  аc < bc; агар а < b ва c < 0 бўлса, унда  аc > bc бўлади. 
Агар а < b ва c < d бўлиб, а,  b, c, d мусбат сон бўлса, унда  аc < bd бўлади. 
Яна геометрик мушоҳада юритамиз. Агар а ва c биринчи тўғри тўртбурчакнинг асоси ва 
баландлиги, b ва d эса иккинчи тўғри тўртбурчакнинг асоси ва баландлиги бўлса, унда биринчи 
тўғри тўртбурчакнинг юзини иккинчисидан кичиклиги тушунарли. Чунки – 2 < 3 ва – 4 < 2 
тенгсизликлар рост, - 2 · (- 4) < 3 · 2 ѐлғон мулоҳаза бўлади. Қаралган хоссалар бошқа >, ≤ , ≥ 
тенгсизлик белгилари учун ҳам бажарилади.
3х + 8 = 11 тенгламани ҳамда 3х + 8 = 11 ва 3х + 8 = 11 
тенгсизликнинг ечими қуйидаги геометрик образга эга: 
Сонлар орасида катта ва кичик муносабатларининг алгебраик ва геометрик маъносини 
қарайлик: иккита турли а ва b сонлари берилган бўлсин. а > b деб келишиб олайлик. Унда 
координата тўғри чизиғида а нуқта b нуқтанинг ўнг тарафида ѐтади. Бу ҳолда а ва b сонлар 
айирмаси мусбат бўлади, яъниб а - b > 0. Тескариси 
ҳам ўринли. Агар а - b > 0 бўлса, унда координата 
тўғри чизиғида а нуқта b нуқтанинг ўнг тарафида 
ѐтади, яъни  а > b бўлади.
Агар а ва b сонлар мусбат бўлса, фақат а > b 
бўлганда а