Начальнику сдс мид ру

7.2. Савдоларни ташкил этиш ва тендер ҳужжатларининг таркиби

Пудрат савдолари қурилиш учун буюртмаларни жойлаштириш шакли ҳисобланади. ИҚЛни бошқариш жараёнида савдоларни ташкиллаштириш ва ўтказишга алоҳида эътибор қаратилади. Қурилиш бозорининг амал қилиш шароитида улар қурилиш борасидаги контрактларни тузишда шартнома нархларни сезиларли равишда камайтириш, ижрочи сифатида энг илғор қурилиш ташкилотлари ва фирмаларни жалб қилиш имконини беради. Бу ўз навбатида қурилиш ишларини юқори сифатда бажаришни таъминлайди ва қурилишда техник тараққиётга кўмаклашади.

Савдолар амалдаги меъёрий хужжатлар асосида ҳамда жаҳон амалиётидаги мавжуд меъёрлардан келиб чиқиб амалга оширилади. Пудрат савдолари қуйидагилар учун буюртмаларни жойлаштириш орқали ўтказилиши мумкин:
- турли кўлам ва мураккабликдаги ИҚЛни амалга ошириш учун;
- ИҚЛнинг муайян босқчиларини бажариш учун (лойиҳа, муҳандислик-қидирув, конструкцияларга доир, қурилиш, монтаж ва бошқа иш турлари, комплект технологик ускуналарни етказишга ва б.);
- лойиҳани бошқариш ишларини бажаришга, маслаҳат беришга, назорат ишларини бажаришга ҳамда кўрсатиб ўтилган ишлар ва хизматларнинг ҳар қандай ташкилий ва техник жиҳатларини амалга оширишга.
Пудрат савдоларининг асосий иштирокчилари: буюртмачилар, савдо ташкилотчилари, тендер қўмитаси, талабгорлар ва таклиф берувчилар.
Буюртмачи одатда савдолар ташкилотчисини тайинлайди, тендер қўмитасининг ишини назорат қилади, контрактнинг якуний шартларини белгилайди ва уни савдоларнинг ғолиби билан тузади. Пудрат савдоларини ўтказиш тўғрисидаги қарор қабул қилиш арафасида буюртмачи керакли инвестицион ресурсларга эга бўлиши ва улар тегишли молиявий ҳужжатлар (масалан, давлат ҳокимияти органининг қарори, кредит шартномаси, банк маълумотномалари) билан тасдиқланиши керак.
Савдолар ташкилотчиси юридик шахс мақомига эга бўлиши ва савдоларни ўтказиш учун лицензияга эга бўлиши шарт. У тегишли ҳужжатларни тайёрлайди, расмий матбуотда эълонларни жойлаштиради ва таклифномаларни тарқатади. Бундан ташқари, савдо ташкилотчисининг асосий вазифасига тендер қўмитасини шакллантириш ва унинг ишини ташкиллаштириш киради. Савдо ташкилотчиси сифатида савдоларни ўтказишга ихтисослашган фирмалар, шунингдек мулк шаклидан қатъий назар ҳар қандай ташкилотлар, корхоналар ва муассасалар бўлиши мумкин. Буюртмачининг ўзи ҳам савдо ташкилотчиси бўлиши мумкин. Бозор муносабатлари ривожланмаган шароитда савдолар одатда давлат ва маҳаллий ташкилотлар ва муассасалар томонидан ўтказилади.
Тендер қўмитаси доимий ёки буюртмачи ва савдо ташкилотчиси томонидан савдони ўтказиш мақсадида тузиладиган мувваққат қўмита бўлиши мумкин. Доимий тендер қўмитаси муайян идораники, ҳудудий ёки маҳаллий бўлиши мумкин. Доимий тендер қўмитаси мустақил ташкилот сифатида таъсис қилинади, юридик шахс ҳуқуқларига эга бўлади ҳамда ўз фаолиятини шартнома асосида амалга оширади.
Тендер қўмитаси коллегиаллик тамойили асосида тузилади: унинг таркибига буюртмачи, савдо ташкилотчиси, экспертлар ва консультантлар киради. Унинг таркибида котибият ва турли масалаларни ҳал этиш учун кичик комиссиялар тузилиши мумкин. Тендер қўмитаси дастлабки таснифлашда иштирок этиш учун даъвогарларнинг аризаларини қабул қилади, мусобақа таклифларини қайд қилади ва сақлайди, пудрат савдоларини ўтказиш ва шу билан боғлиқ ҳужжатларни тайёрлайди ва уларни тарқатади. Бундан ташқари тендер қўмитаси пудрат савдоси иштирокчилари ўртасида юзага келиши мумкин бўлган можароларни ва даъволарни кўриб чиқади (биринчи инстанцияда) ҳамда савдо ғолибларини аниқлайди. Тендер қўмитасининг барча йиғилишлари ва қарорлари тегишли баённомаларда қайд этилади.
Даъвогарлар – бу Ўзбекистон Республикаси ҳудудида рўйхатдан ўтган ҳамда савдо ташкилотчилари томонидан эълон қилинган шартлар бўйича савдоларда иштирок этишга розилик билдирган ташкилотлар, фирмалар, консорциумлар (маҳаллий ва хорижий). Улар тендер қўмитасига аризаларини расмий тақдим этган бўлишлари керак.