N. Mahmudov va boshqalar. Ona tili

2-topshiriq. Berilgan gapni oʻqing va qaysi til vositasini notoʻgʻri qoʻllash tufayli nutqning mantiqiyligi buzilganini izohlang.

Sudning kimyoviy ekspertizasi T.Boʻriyevning qoʻllari, kurtkasining chap choʻntagidagi maxsus kukun izlari mavjudligi, kukunlar tarkibi ham bir-biriga mosligi aniqlandi.

Yechim:
Gap qurilishida ayrim grammatik (morfologik) vositalarning yetishmasligi va gap bo‘laklarining joylashuvida tartibning buzilganligi tufayli gap mazmunida noaniqlik va mantiqiy xatoliklar kuzatilgan. Shu bois jumla qurilishini quyidagicha o‘zgartirish maqsadga muvofiq.
Sudning kimyoviy ekspertizasi tomonidan T.Boʻriyevning qoʻllarida va kurtkasining chap choʻntagida maxsus kukun izlarining mavjudligi hamda ularning tarkibi ham bir-biriga mosligi aniqlandi.
43-mashq. Gaplar qurilishidagi kamchiliklar tufayli yuzaga kelgan yanglishlik haqida bahslashing.
1. Agarda shunga qaror qilgan boʻlsa, mazkur amaliyotni, albatta, reja asosida amalga oshirgan ma’qul. Ya’ni malakali mutaxassisga murojaat qilishi, zaruriy qon tahlillarini topshirishi, yurak faoliyatlari tekshiruvi, qon kasalliklari, sogʻlom boʻlishi zarur.
2. Tashqi koʻrinishni oʻzgartirishdan oldin bu haqiqatan kerakmikin, deb oʻz-oʻzingizga savol bering. Balki, toʻgʻri turmush tarzini olib borish bilan bularni oʻzgartirish mumkindir ham. (Gazetadan)
3. Bobom bu yil askarlarimizga, kam deganda, uch vagon qovun-tarvuz joʻnatmasam, doʻppimni osmonga otaman deb, kecha-kunduz polizdalar. (S.Ravshanov)
Yechim:
Ushbu mashq shartiga asosan gaplar qurilishidagi mantiqan ortiqcha bo‘lgan so‘z va birikmalarni aniqlash lozim.
1-gapda qon kasalliklari birikmasi ortiqcha. Shuningdek, gap qurilishida ham uslubiy g‘alizliklar uchraydi. Jumlani quyidagi ko‘rinishga keltirish orqali uslubiy ravonlik va mantiqni me’yorlashtirish mumkin:
Agar shunga qaror qilgan boʻlsa, mazkur amaliyotni reja asosida amalga oshirgan ma’qul. Ya’ni malakali mutaxassisga murojaat qilish, zarur qon tahlillarini topshirish, yurak faoliyatini tekshirtirish orqali sogʻlom boʻlishga erishish mumkin.
2-gapning qurilishida ham ma’noga va uslubiy ravonlikka ta’sir ko‘rsatuvchi o‘rinlar uchraydi. Asosiy mazmunni saqlab qolgan holda 2-gap qurilishini quyidagi ko‘rinishda o‘zgartirish maqsadga muvofiq.
Tashqi koʻrinishni oʻzgartirishdan avval bu qay darajada muhimligini o‘ylab ko‘rish darkor. Bunga toʻgʻri turmush tarzini olib borish orqali ham erishish mumkin. (Gazetadan)