www.ziyouz.com
kutubxonasi
99
odimladi.
Ideologiya bilan raisimiz shoirlar ketidan ergashib yurdi. Shoirlar o‘qariq adog‘ida oyoq ildi.
Shoirlar oyoqlibos qoqdi. Shoirlar cholvor qoqdi. Shoirlar ko‘ylak pufladi. Shoirlar biznikiga yo‘l oldi.
Kaif-safo avj oldi. Shoirlar o‘zlarini o‘zlari maqtab ichdi. Shoirlar o‘zlarini o‘zlari ulug‘lab ichdi.
Kosagul shoir piyola to‘la aroqni bir ko‘tarishda yutdi. Gazagiga ana shu piyolani chertib-chertib
xirgoyi etdi:
Yurtim shunday bir diyorki
Nurxonayu — nurxona
Durxonayu — durxona
Gulxonayu — gulxona...
— O‘rtoq Dehqoniy! — deb qoldi bir mahal. Men sergak bo‘ldim. Men alang-jalang bo‘ldim.
Men o‘z-o‘zimdan uyaldim.
— Unday demang-e, domla, unday demang-e, — dedim.
— Iya, nega demayman? Dehqonni Dehqoniy deydi-da!
— Men shoir bo‘lsam ekan — shundaychikin desangiz. Men bir dehqon odam bo‘lsam. Shunday
ekan, Dehqonqul deya bering.
— Qul? Sho‘ro zamonida qul yo‘q! Bo‘lishi ham mumkin emas! Ulug‘ Oktyabr sotsialistik
revolyutsiyasi barcha qulliklarga barham bergan!
— Ha! — deya kesak olib berdi Ideologiya. — Ulug‘ Oktyabr sotsnalistik revolyutsiyasi
planetamizning sotsial-siyosiy qiyofasini tubdan o‘zgartirib yubordi, kishining kishi tomonidan
ezilishiga va ekspluatatsiya qilinishiga asoslangan butun jahon sistemasiga 1917 yil oktyabrida
qaqshatqich zarba berildi, jahonda birinchi sotsialistik davlatning tashkil topishi jahon tarixining yangi
davrini boshlab berdi, chor Rossiyasida aholining to‘rtdan-uch qismi qishloq xo‘jaligida band edi,
endilikda mehnatga qobiliyatli aholining uchdan bir qismidan kamrog‘i qishloq xo‘jaligida mehnat
qilmoqda, o‘tmishda savodsiz bo‘lgan, pomeshchik tomonidan xo‘rlanib kelgan dehqon endilikda o‘z
xo‘jaligining ozod egasi bo‘lib oldi, abadiy foydalanish uchun kolxozlarga berib qo‘yilgan yerlarda
mehnat qilmoqda, kooperativning boshqa a’zolari bilan birgalikda kollektiv mehnat samaralarini
taqsimlab olmoqda, uning oila a’zolari sotsialistik tuzum bergan barcha madaniyat ne’matlaridan
bahramand bo‘lmoqda, Sovet hokimiyati yillari mobaynida dehqonlarning real daromadlari
oshmoqda...
— Endi, domla, ota-enamiz shundayin ot qo‘yib edi-da.
— Domla? Qanaqa domla? — dedi kosagul shoir. — Domla machit-madrasalarda bo‘ladi! Biz
sotsialistik xalq shoirlarimiz!
— Tavba qildim! — deya qo‘limni ko‘ksimga qo‘ydim. — Mayli, bilganingizday deya bering.
— Ha, ana, bu boshqa gap! — dedi kosagul shoir. — Ana shunday ketsangiz, shubhasiz, o‘sasiz!
Xo‘-o‘sh, o‘rtoq Dehqoniy, mana bu yonimdagi zotni taniyapsizmi?
— Yo‘q, —deya bosh chayqadim.
— Bu zotni tanimabsiz—dunyoni tanimabsiz! Bu zot zamonamizning buyuk adibi bo‘ladilar.
«Bo‘ri izidan» degan romanni o‘qigandirsiz?
— «Bo‘ri izidan», «Bo‘ri izidan»...
Men shunday deya, chapimga qarab ko‘z pirpiratdim. Men shunday deya, o‘ngimga qarab ko‘z
pirpiratdim. Men shunday deya, osmonga qarab ko‘z pirpiratdim.
Men o‘qidim, deyin dedim — yolg‘on bo‘ldi. Men o‘qimadim, deyin dedim — Ideologiya ko‘z
qisdi.
Ideologiya o‘qidim, deb ayt-o‘qidim, deb ayt, deya ko‘z qisa berdi.
— «Bo‘ri izidan», «Bo‘ri izidan»... — deya tag‘in ming‘-ming‘ etdim. — E, ha, ov haqida edi-a?
Ana shunda buyuk adibni o‘zlari gap berdi.
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |