7
Avtobusda mehmonxona kelgunimchayin o‘yladim.
Odamzot Gagarin bo‘lib Oy uchdi. Odamzot Oydan tosh olib keldi.
Ammo... dehqon og‘irini yengil qilajak paxta terish mashinasi yaratilmadi!
Odamzot yuragi joyiga o‘zga yurak joylashtirildi. Odamzot yuragi almashtirildi!
Ammo... urchuq almashmadi! Shugina urchuq o‘rni uchun bir texnika o‘ylab topib bo‘lmadi!
Dehqon ko‘nglidagiday bir paxta tergich mashina yaratilmadi!
8
Avtobus bizni katta yo‘l chetida tashlab ketdi. Men o‘ngimga alang-jalang lo‘killadim. Men
chapimga alang-jalang lo‘killadim.
— Madaniyat uyi qaerda-qaerda?.. — dedim.
— Shatta-shatta! — dedi bir yo‘lovchi chol.
Chol ko‘rsatmish imoratni ko‘zlab bordim. Imorat chindan-da madaniyat uyi bo‘ldi.
Men tag‘in lo‘killadim. Oxir madaniyat uyini topdim. Ichim ilidi.
— Xudoga shukur-e, haqiqat bor ekan-e! — dedim. Yo‘l-yo‘lakay qayishimni yechib-echib
ichkariladim. Shunday ichkarilashimni bilaman — bir qiy-chuv bo‘ldi, bir qiy-chuv bo‘ldi-e!
Misoli yerdan chiqmishday besh-oltita ayol bo‘y berdi! Bari ayol qo‘ziqorin misol oppoq-oppoq
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
www.ziyouz.com
kutubxonasi
98
bo‘ldi!
— Chto za baran?! — deya baqirdi.
Men bir qo‘lim bilan qayishimni ushladim, bir qo‘lim bilan betimni ushladim.
— Ay, o‘ldim-ay! — deya shahd burildim. Ketimdan bir mallasoch ayol quvib keldi. Xaltachasi
bilan yelkam oralatib urdi.
— Ux, t
ы
baran! — deya urdi.
Bir tarafdan erkaklar chiqib keldi. Erkaklar orasida bir melisa-da bo‘ldi.
— Ko‘z bormi, oka? — dedi melisa.
— Bor-bor! — dedim.
— Ko‘z bo‘lsa shunday qilasizmi? Ana — «M», «J», deb yozib qo‘yibdi-yu? Yo, xat-savod
yo‘qmi? Ana endi ellik so‘m jarima to‘laysiz!
Bildim — ish chatoq bo‘ldi. Bir befarosat qadamim tufayli ellik so‘m ketar bo‘ldi.
Ellik so‘m-a, ellik so‘m!
Bir mehnat kuni uch so‘m o‘ttiz yetti tiyin turadi. Ellik so‘m topishim uchun o‘n besh mehnat kuni
bajarishim lozim bo‘ladi.
Endi, bola-baqrani nasibasini omon olib borayin. Ellik so‘mga kim qancha qozon qaynaydi?
— Xat-savod bor! — dedim. — Ana shu «M», «J»larni o‘qib ko‘rib kirdim! Mana shunday kelib
o‘qidim: «M» — marjalarniki bo‘ldi. «J» — jigitlarniki bo‘ldi. Xudoga shukur, jigitman! Jigitlarnikiga
kirib keta berdim!
— Yopiray, yopiray! — deya yoqa ushladi melisa.
— Yopirayi bo‘ptimi! — dedim. — Shaharda bor xat-savod, qishloqda-da bor!
Men betimni qalini — jonimni huzuri, deya sur bo‘lib-sur bo‘lib tura berdim.
Melisa yo, olachipor betimni ko‘rib rahmi keldi, yo, shu ko‘rsavod bilan aytishib o‘tiramanmi,
dedi.
— E, boring-e! — deya jerkib tashladi. — Qattan kelgan bo‘lsayiz, o‘shatga gumdon bo‘ling-e!
— Gumdon bo‘lamiz! — deya ko‘krak ko‘tardim. — Biz shahringizga musofirmiz! Gumdon bo‘l,
desangiz — bo‘la beramiz!
Mallasoch ayol suvdan quruq chiqishimni bilib qoldi. Tag‘in xaltachasi bilan urib qoldi.
Men lik etib melisani ketiga o‘tib oldim. Melisani yelkasi osha qaradim.
— O‘-o‘, marja! — dedim. — Sovetni badrabxonasini ko‘p qizg‘ana berma! Sovetni badrabxonasi
senga-da yetadi, menga-da yetadi!
Ayollar oldida men haq-men haq, maqomda qadamladim. Zafarona-zafarona qadamladim.
Ayollardan pana bo‘lishim bilan yulduz uchmishday-yulduz uchmishday chopib-chopib qo‘ya
berdim!
9
— Otingni sot, molingni sot, mash’al bo‘l-da! — dedi raisimiz.
— O‘ynab qo‘yay, o‘ynab qo‘yay! — dedim men. — Tag‘in kim kelayapti?
Raisimiz shahodat barmog‘ini yuksak ko‘tardi.
— Shoirlar! — deya xitoblandi. — Ana endi reportaj bo‘lasiz, ocherk bo‘lasiz!
— O‘ynab qo‘yay, mehmondan, o‘ynab qo‘yay!
— Kassirdan pul olib bozorlang. Bir qo‘y, uch-to‘rtta aroq...
Shoirlar choshgohda keldi.
Shoirlar o‘qariq yoqalab ohista-ohista odimladi. Shoirlar dalalar uzra nazar tashlab-nazar tashlab
odimladi. Shoirlar dalalar uzra qo‘l shop qilib-qo‘l shop qilib odimladi.
— Paxtazor — chaqqon qo‘llarga intizor! — deya xitoblnib odimladi.
— Paxtazor — paxta frontining mexanizatsiyalashgan qo‘shinlariga intizor! — deya xitoblanib
Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |