Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
164
Ниховандда асир олинганларнинг бешдан бири Мадинага келтирилди. Асир болаларга қараб 
турган бир одамнинг кўзлари ғилтиллади. Чунки у ҳам ниховандлик эди. У дастлаб 
румликларга, кейин мусулмонларга асир тушган эди. Ниховандга қилинаётган юриш хабарини 
эшитиб, бутун эътиборини у ердан келаётган хабарларга қаратган, тунларини бедор, турли 
хаёллар билан ўтказар эди. Мусулмонларнинг яна ғалаба қозонганларини эшитиб, барчаси 
тамом бўлганини, асрлар давомида яшаб келган мулк ва салтанатнинг тамал тоши жойидан 
кўчганини, кдйта тикланмаслигини англаб етди. 
Мадинада байрам ҳавоси эди. 
Албатта, ғалаба бўлгандан кейин шунга яраша хурсандчилик бўлиши табиий. Лекин бошқа 
тарафдан қаралганда, зарба еган ўзини ўнглай олмайдиган даражага етганлар унинг 
миллатдошлари ва ҳамшаҳарлари эди. У тугилган муштлари билан тиззаларини асабий ураркан, 
тишларини ғижирлатиб: "Ичимга ўт қўйдинг, Умар, ўт қўйдинг", дея минғирларди. Ҳатто, у 
келтирилган асир болаларнинг бошларини силар экан, бу жумлаларни такрорлашдан чарчамади. 
Гўё шу билан у қалбида туғён ураётган аламли ҳисларга бархам бермоқчи бўларди. Бу одам 
Муғийра ибн Шўъбанинг қули Абу Луълуъ эди. (Тарихи Табарий"; Ибн Касир, "Ал-комил") 
* * * 
Зафар муждасини келтирган одам Ҳазрати Умардан: "Ўғлим Абдуллоҳ-чи? Унинг аҳволи 
қалай?" деган саволни эшитмади. 
Ҳазрати Умарнинг ўғли Абдуллоҳ бу жангда оддий аскар сифатида қатнашган эди. 
Ҳафталар ойларга уланар экан, ҳеч ким: "Халифанинг ўғли (шаҳзода Абдуллоҳ) шу ерда", деган 
фикрни хаёлига ҳам келтирмади. Қизиқ, кейинчалик ҳам халифалар фарзандларини жангга ҳеч 
қандай мансабсиз юборармиканлар? 
* * * 
Куфаликларнинг аксарияти Саъд ибн Абу Ваққос шаънига яхши гаплар айтган бир пайтда 
уч-тўрт одамнинг қилган туҳматлари Ҳазрати Умарга ёкмади. Давлат чегаралари кенгайиши 
билан муаммолар ҳам тобора кўпайиб борарди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг 
тарбияларини олган оқкўнгил в самимий инсонлар ёнида ғаразли одамлар пайдо бўла бошлаган 
эди. 
Саъддек саҳобага туҳмат тошини отиб, бу одамлар нима кўрдилар? Ҳазрати Умар уларга: 
"
Марҳамат, у ҳолда Куфани ўзингиз бошқара қолинглар!" дермиди. 
Зеро, уларнинг йўқотадиган ёки қўлга киритадиган ҳуқуқлари ҳам йўқ эди. Бўлганда 
Ҳазрати Умар уларга берган бўлардилар. Шу билан бирга, доим ёнларида турадиган таёқлари 
негадир бу сафар ишга солинмай қолди ва ўша одамлар Мадинадан ниятларига етиб чиқиб 
кетдилар. 
* * * 
Ҳазрати Умар Саъд ибн Абу Ваққосни чақирди. Унинг мол-мулкини ҳисобга олдирди. Мулк 
Ҳазрати Умарнинг назарида сал ортиқчароқ чиқди. Дарҳол амр қилди ва мол-мулкнинг ярми 
Байтулмолга ўтказилди. 
Саъд қаттиқ ранжиди. Кечагина елкама-елка туриб, ёнида жанг қилиб келган қуролдош 
дўсти бугун уни айблаб, бунинг устига тасарруфидаги молдан шубҳаланиб, ярмини олиб 
қўяяпти. 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи