Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
113
олиб қочиб, охирида гапириб юборган эди. 
Балки у Муғийранинг котиб бўлгани сабаб шундай йўл тутгандир? Балки ростдан ҳам 
акаларидек воқеани аниқ кўрмагандир? 
Ҳазрати Умар: 
— 
Аёлни танийсанми? — деб сўрадилар. 
— 
Йўқ. Лекин кўрсам, танийман. 
Ҳаэрати Умар Зиёднинг "Йўқ" деганини Муғийранинг оқланишига етарли деб баҳоладилар 
ва Зиёдга: 
— 
Сен бир чеккага чиқиб тур, энди, — дедилар. 
Зиёд четга чиқди. Абу Бакра билан укалари номусли одамга туҳмат тошини отганлари учун 
саксон дарралик жазога тортилдилар. («Тарихи Табарий») 
Абу Бакра бундан хафа бўлмади, аксинча, хурсанд бўлди. Чунки виждони тоза эди. Бу 
ҳақсиз жазога, шубҳасиз, ажр бор. Зотан, у ёлғон гапирмади, туҳмат қилмади. У фақат иниси 
Зиёднинг ғалати гаплари туфайли калтак еди. 
Қизиқ, Зиёд кўрганини тўлиқ айтиб бермагани сабаб оғалари айбсиз дарра егани учун 
виждони қийналганмикан? У эса, бир чеккада ўтириб, оғалари қай тариқа жазога 
тортилганларини томоша қилишдан бошқасига ярамади. Ҳолбуки, виждони қийналганида: 
— 
Тўхтатинг калтаклашни. Воқеа, ҳақиқатдан, улар айтгандек бўлган, — дер эди. 
Энг ёмони, ҳаммаси дарра уриш билангина тугаб қолмасди. Энди улар одамлар орасидаги 
ҳурматини йўқотиб, "туҳматчи" деган ном олади, ҳеч бир ишда уларнинг гувоҳлиги қабул 
қилинмайди. Бошқача қилиб айтганда, улар бир неча ижтимоий ҳуқуқлардан маҳрум бўлишади. 
Бир тарафдан, шундай қилиш керак ҳам эди. Бировни зинода айблаган одам тўрт гувоҳ 
билан воқеа тафсилотларини аниқ сўзлаб бера олмаса, қози ҳам исбот учун қаттиққўллик 
қилмаса, кўп оилалар номуси топталиб, ҳар қандай одам бир-иккита ёлғончи гувоҳ топиб келиб, 
туҳмат қилишлари мумкин. 
Абу Бакра саксон даррани еб бўлиб ўрнидан турди. 
— 
Гувоҳлик бераманки, бу одам зино қилган, — деб қўли билан Муғийрага ишора қилди. 
Ҳазрати Умар хизматчиларга: 
— 
Ушланглар буни, ётқизинглар, — деб буюрдилар. 
Шунда Ҳазрати Али ўртага тушдилар: 
— 
Унга яна жазо беролмайсиз, амирул мўминин. 
— 
Нега? 
— 
Чунки унинг гапини яна бир бор гувоҳлик деб қабул қилсангиз, гувоҳлар сони тўрттага 
етади. Унда Муғийранинг зонийлигини тасдиқланиб, уни жазолашга тўғри келади. Агар буни 
аввалги гувоҳликнинг такрори десангиз, унинг жазосини олиб бўлди. 
— 
Сен ҳақсан, Али. Мен хато қилдим. 
Ҳазрати Умар хизматчиларга Абу Бакрани қўйиб юборишни буюрдилар. Муғийра ўзини 
тутолмай, Абу Бакрага ташланмоқчи бўлди. 
— 
Рухсат этинг, амирул мўминин, шу қулваччаларнинг таъзирини бериб қўяй. 
Ҳазрати Умар шиддат билан унинг йўлини тўсдилар: 
— 
Аллоҳ унингни ўчирсин, эй сўқир кўз! Сен тек тур! Валлоҳи, гувоҳлик тўлиқ бўлганида 
ўзинг таъзирингни ердинг, — дедилар ва Абу Бакрага юзландилар: 
— 
Тавба қил, бундан кейин гувоҳлигингни қабул қилай. ("Тарихи Табарий"; Ибн Асир, "Ал-
комил"; "Ёқубий тарихи") 
— 
Йўқ — деди Абу Бакра, — тавба қилолмайман. Чунки мен ёлғон гапирганим йўқ. Бировга 
туҳмат ҳам қилмадим. Шунинг учун ўзимни ёлғончи деб ҳисобламайман. Унда ўз номусимни 
топтаган бўламан. Гувоҳлигим қабул қилинмаслиги мен учун муҳим эмас. 
Энди Абу Бакра умрининг охиригача инсоний ҳуқуқлари чекланган одам сифатида яшаб, 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи