Mavzu: zahiriddin muhammad boburning hayoti va adabiy merosi


Tolpinibon oʻylaki suvsiz baliq, Jon yoʻq edi onga bugun tongloliq



Download 417,3 Kb.
bet45/91
Sana23.07.2022
Hajmi417,3 Kb.
#842275
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   91
Tolpinibon oʻylaki suvsiz baliq, Jon yoʻq edi onga bugun tongloliq.
Ishqning lashkari bilan Aqlning navkarlari oʻrtasidagi jang tasvirida: «Sher ham bu talashlardan qoʻrqib ,hatto qornidagʻi bolasini tashlab yubordi», deb mubolagʻa qilingan.
Tubandagi misralar It bilan Ohu, Zogʻ bilan Bulbul, Shahd bilan Ogʻu kabilarni qarama-qarshi qoʻyish (tazod)lyoʻli bilan bitilgan bgʻlib,.ular Fuod .bilan Foruqa, oʻrtasidagi voqeani yoritishga qaratilgandir: It bila Ohu boʻlibon hamnafas, Zogʻ bila Bulbulgʻa bir oʻldi qafas.
Shahd ila Ogʻu topibon imtizoj, Ishq ila ishratgʻa bor erdi rivoj.
Inkor ma’nosini ta’kidlovchi na bogʻlovchisi bir necha marta qaytarilgan satrlarda takror priyomi qgʻllanilgan:Onda na zavqu, na huzuru na nur... Onda na ilmu na amal, na yaqin...
Dostonda xalq ertaklariga xos bgʻlgan («Bir bor edi, bir yoʻq edi» kabi) muqaddima ham koʻzga tashlanadi. Dostonda xalqning hikmatli soʻzlari va iboralarini keng qoʻllash — asar tilini ommabop qilishga intilish sezilib turadiki, bu maqtovga loyiqdir. Chunonchi, Fuodning mast bgʻlib Foruqaning domiga tushganligini anglatish uchun «mast parishonxotir boʻlsa, sitam koʻradi» aforizmi ayniqsa oʻrinli ishlatilgan. «Osh egasi bilan totli», «Aytilgan soʻz — otilgan oʻq», «Elchiga oʻlim yoʻq», «Avval oʻyla, keyin soʻyla» maqoli:
Har kishining bor esa gar aqli tuz, Avval anga koʻz keragu soʻngra soʻz
baytiga mohirlik bilan singdirilgan. Umuman, «Husnu Dil» dostonining avtori Navoiy va Fuzuliyning badiiy tilidan fayz va zavq olish bilan birga, oʻzbek va tojik tilidagi xalqchil ibora va ifodalardan, hat-to, mahalliy sheva elementlaridan ham bahramand boʻlib, oʻz asarini sodda til va ravon uslubda yaratish uchun katta ijodiy mehnat qilgan.
«Husnu Dil» dostonida Nishotiyning soʻz san’ati va uning ulugʻ arboblari Nizomiy, Xisrav Dehlaviy, Jomiy va Navoiy haqidagi fikrlari alohida ahamiyatga egadir. Shoir XVIII asrning 70-yillarida Xorazmda oʻzbek adabiyoti jonlana boshlagan bir sharoitda ulugʻ klassiklar izidan borib til va adabiyotga doir muhim nazariy xulosalar chiqaradi. Uning fikricha, soʻz duri jon gavharidan ham azizdir. Soʻz kishiga jon beradi. Soʻzsiz odam devorga oʻxshaydi. Birov xunuk, choʻloq va shol boʻlsa ham, lekin shirin va bama’ni soʻzlay olsa — kishilar uning yoniga boradilar, albatta:

Download 417,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish