Mavzu: zahiriddin muhammad boburning hayoti va adabiy merosi

Rahmsiz sendek sitamgar ko'rmadim, Kofiri badmehr, zolim ko'rmadim —
matla'si bilan boshlanuvchi g'azalidagi birinchi misra shu g'azal maqta'sining ikkinchi misrasida o'zgarishsiz yana keltiriladi:
Toki Munisg'a rahme qilmading, Rahmsiz sendek sitamgar ko'rmadim.
Quyidagi baytlar esa, she'rda xalq maqol, matal va naqllariga murojaat yetib, ularga sayqal berib, o'z asarlari tarkibida ishlatish san'ati hisoblanmish irsol ul masal asosida yaratilgan:
Ahbob topdi vaslinu yod etmadi meni, Chindur bu so 'zki, « Yo 'q xabari to 'qning ochdin».
Yana:
Boqma el aybig'a-yu o'z aybingga nazzora qil,
Ko'rmay o'z aybin, kishi aybini ko'rmak keldi ayb.
Munisning g'azal va boshqa lirik janrdagi asarlarida xalq hazil-mutoibalariga, zavqli yumoriga xos baytu misralar ham ko'p.
Yoshurdi yuzini mendin hayo bahona qilib, Niqobin olmadi, eldin ibo bahona qilib.
Agar og'rimamish erdi ko'rgali holim, Ko'z ochmadi manga og'riq bahona qilib.
Chun istadim buti zohidvashim yuzin ko 'rmak,Yuziga tutdi qo 'lini duo bahona qilib.
Yosh Shermuhammad ibtidoiy maktabda o'qib yurgan yillaridayoq husnixat bobida yaxshi mashqlar qilib, etarli malakaga erishadi. Husnixat ta'limiga doir risolalarni qayta-qayta o'qishdi. U 16-17 yoshlaridayoq chiroyli yozish qoidalarini to'la o'zlashtirib oladi. O'z xunarining samarasi sifatida Alisher Navoiyning aruzga doir «Mezon ul-avzon» asarini, «Holati Sayyid Hasan Ardasher»ni, Mavlono Roqim devonini chiroyli qilib ko'chirib, kitobat holiga keltiradi. Demak, Munisda kotiblik saloliiyati ancha eita shaldlangan. Shuning uchun ham u madrasani xatm etgach, saroyga ishgataklif qilinadi, mirzolik, farmonnavislik xizmatlarini muvafFaqiyat bilan ado eta boradi. Munis 1804 yili «Savodi ta'lim» nomida 352 misralik manzuma-risola yaratadi. Nazmda, masnaviy shaklida yozilgan bu asar «Munis ul-ushshoq» devonining adog'ida keltiriladi. Ta'limiy-ma'rifiy ruhdagi bu asarda shoir yozishdan ko'zda tutgan maqsadini, orzularini shunday ifodalaydi: