Mavzu: zahiriddin muhammad boburning hayoti va adabiy merosi

Soʻz duridur javhari jondii aziz, Balki erur ikki jahondin aziz.
Soʻzdin erur har tan aro joi dagʻi, Jon demayin gavhari imon dagʻi.
Boʻlsa birov shakli zabundin zabun, Qomat esa xam ango andoqki nun.
Qoʻl ango shal boʻlsa oyoq dogʻi lang, Boshdin oyoq boʻlsa agar oru nang.
Lekin ango bor esa duri maqol, Borgʻusidir yoniga ahli savol.
Soʻz duridin kelturibon anga dil, Tirguzur oni gar esa murda dil.
Xullas, Nishotiyning «Husnu Dil» dostoni 62 bobdan iborat boʻlib, dastlabki boblarda shoirning yer, suv, osmon, oftob, tabiat, inson (1—5-boblar); hayot, odam va uning ishqi" (2-bob), avtorning yor-diyorga munosabati (6-bob), asarni yaratish taraddudi (7-bob), soʻz san’ati va uning qadru qimmati (8-bob) haqidagi fikr va mulohazalari, his-tuygʻulari aks etgan.
Doston sujeti murakkab situatsiyalar, hayotiy lavhalar bilan rivojlanib boradi. Aql-farosat, ishq-muhabbat, ilm va hunar, doʻstlik va sadoqat singari olijanob insoniy xis-latlar ulugʻlanadi. Demak, adolat, insonparvarlik, doʻstlik, obodonlik, insoniy sevgi va ma’rifatni, soʻz va soʻz san’atini bunday ulugʻlash, shoir zamonasining sharoitiga koʻra, muhim va sharafli xizmatdir. Shoir qachonlardir yaxshilikning yomonlik ustidan gʻalaba qozonishiga ishonadi:
Dun elining dunligʻ erur peshasi, Yaxshi eling yaxshidur andeshasi.
Oʻz davrida xalqning xonavayron va oyoq osti qilinishidan noligan shoir nisbiy tinchlikka, osoyishtalikka undaydi, oʻz davridagi qoʻpollik va dagʻalliklarga qarshi: Charx kibi san dagʻi boʻlma dagʻal —deb xitob qilib, gʻam-alam, kulfat va
mashaqqatlardan mustasno boʻlgan yangi bir dunyo qurishni orzu qiladi:
Kim yoʻq anda alamdin nishon, Mehnatu kulfat bila gʻamdin nishon...
Mavlono Nishotiyning «Husnu Dil» dostoni ana shunday gʻoyaviy-badiiy fazilatlari bilan salaflarining dostonlaridan farq qiladi. Binobarin, «Husnu Dil» dostoni XVIII asr oʻzbek dostonchiligida gʻoyat muhim oʻrin egallagan ajoyib she’riy qissadir.

XIX asrda ham xiva adabiy muhitida bir qator shoirlar etishib chiqdi. Jumladan, Umar Boqiy, Munis Ogohiy, Komil Xorazmiy kabilarni aytish mumkin.